به چه چیزی عقده گفته می شود؟
عقده به معنای دستهای از تصورات باطنی است که دارای ساختمانی منسجماند و مجموعهای از افکار و علائق نفسانی را تشکلیل میدهند که از لحاظ احوال قلبی واجد قدرت و نیرویی بسزا شدهاند.
عقده ادیپ چیست؟
به تمایل کودکانِ پسر (در سنین بین 4 تا 6 سالگی) برای ارتباط جنسی با مادر خود که حسی از رقابت با پدر را پدید میآورد عقده ادیپ (Oedipus complex) گفته میشود. در این سن، فرزند پسر گاهی اوقات به طلاق یا مرگ پدر خیلی اهمیت نمیدهد؛ به دلیل اینکه میخواهد به مادر چسبیده باشد. به عبارت دیگر پسر در این ایام گرایش جنسی و جسمی به مادرش دارد و به همین جهت است که میتواند یک زمینه قهر و خشم نسبت به پدرش داشته باشد.
تاریخچه عقده ادیپ
این مفهوم نخستین بار توسط زیگموند فروید در کتاب تفسیر خوابها (سال ۱۸۹۹ میلادی) توضیح داده شد. انتخاب این اصطلاح بر مبنای سرگذشت شخصیت اسطورهای ادیپ بود که براساس آنچه در تقدیر او و پدرش پیشبینی شده بود، پدرش را کُشت و با مادرش ازدواج کرد.
معادل زنانه عقده ادیپ عقده الکترا است.
فروید معتقد بود که این مرحله عقده ادیپ در رشد کودکان بین ۳ تا ۵ سال چیزی طبیعی است و پایان آن زمانی است که کودک هویتش را با والد از جنس خودش شناسایی کرده و امیال جنسیاش را سرکوب میکند. بنابراین اگر پدر و مادر به درستی با این مسئله برخورد کنند بچهها این عقده را پشت سر گذاشته و پسر با پدر و دختر با مادر خودش را همانند میکند و کودکان بین سنین 6 تا 12 سال تمایلات جنسی نخواهند داشت و گرایشهای دیگری همچون تمایل به ارتباط دوستی با دیگران، فعالیتهای علمی-هنری و ورزش در آنها بوجود خواهد آمد.
در حالیکه اگر کودکی عقده ادیپ و الکترا را به درستی پشت سر نگذارد، علاوهبر اینکه از نظر تمایلات جنسی دچار مشکل میشود (به گونهای که یا در مورد برقراری رابطه جنسی زیاده خواه میشود و تمایل دارد با هر کسی همخوابه شود یا اصلأ این تمایلات را دوست ندارد و رابطه جنسی را به عنوان امر بد کثیف و چنین و چنان میپندارد و معمولأ به سوی بزرگسالان یا خیلی بزرگسالتر از خودش گرایش پیدا میکند.) بروز اختلالات شخصیتی هم در این اشخاص تقریبأ قطعی میشود؛ در دخترها حالتهای هیستیریونیک histrionic و نوع شدید هیجانی و ناپایدار border line و در پسرها حالتهای خود شیفتگی خودش را نشان میدهد.
گرداوری: مجله اینترنتی جالبز
منبع: ستـــاره