جالبز/ «مرغ سحر» تصنیفی از ساخته‌های مرتضی نی‌داوود با شعری از محمدتقی بهار است. این اثر نخست در جشنی به مناسبت هفتمین سالگرد انتشار روزنامهٔ ناهید در سال ۱۳۰۶ه.خ اجرا شد و کمی بعدتر اجرای دیگری از آن با صدای ملوک ضرابی به روی صفحه گرامافون آمد.
متن شعر روایتگر گفتگوی شاعر با یک پرنده («مرغ سحر») است که هر دو ناامید هستند. شاعر از مرغ سحر می‌خواهد که از قفس بیرون بیاید و نغمه‌سرایی کند، اما مرغ محبوس آه و ناله سر می‌دهد تا جایی که شاعر را به تنگ می‌آورد. موسیقی این تصنیف را نی‌داوود در منزل خودش ساخت. این موسیقی در دستگاه ماهور است و بخش‌هایی از آن به دستگاه شور نیز وارد می‌شود.
تصنیف «مرغ سحر» جایگاه ویژه‌ای در تاریخ موسیقی ایران دارد و خوانندگان بسیاری آن را بازخوانی کرده‌اند. برخی از این بازخوانی‌ها به سبک اصلی اثر وفادار بوده‌اند اما در برخی دیگر سازبندی تغییر یافته یا آهنگ به شکلی نو تنظیم شده‌است. به واسطهٔ اجراهای متعددی که محمدرضاشجریان از این تصنیف داشته، نام وی نیز با این تصنیف گره خورده‌است.
اجرای کنونی توسط فرهاد مهراد می‌باشد.
“Morqe Sahar” is an Iranian tasnif written by Morteza Neidavoud and Mohammad-Taqi Bahar in early 20th century under the influence of Iranian constitutional revolution. Bahar wrote the poem while he was in prison. It was first recorded in 1927 by Iranoddole Helen or Taj Esfahani. Moluk Zarrabi is also noted as one of the earliest singers recording Morgh-e sahar. Its content deals with political and social issues.
The song gained heightened popularity as the encore song performed by Maestro Mohammad Reza Shajarian at the end of every single one of his concerts. It is widely regarded by scholars and academics as “The Unofficial National Anthem for Iranian Freedom”.
The singer of this video is farhadmehrad
منبع: پیج اینستاگرامی iranian_artist_art@