جوش واژن به دلایل مختلفی از جمله عدم رعایت بهداشت، موی زیرپوستی و … ایجاد می‌شود و اغلب به خودی خود درمان شده و بدون خطر است.
جالبز | دسته سلامت – جوش اطراف ناحیه تناسلی زنان یا جوش واژن یک بیماری شایع است که در اثر عوامل مختلف ایجاد می‌شود. این برجستگی‌ها ممکن است ایجاد ناراحتی کنند، اما در اکثر مواقع جدی نیستند. جوش‌های واژینال از نظر ظاهری بسیار شبیه به جوش‌هایی هستند که در مناطق دیگر بدن به وجود می‌آیند، اما ممکن است ویژگی‌های متفاوتی داشته باشند. برای مثال ممکن است دردناک یا بدون درد، سوزش‌ناک، به رنگ قرمز، پر از چرک، به صورت خوشه‌ای یا تکی و دارای حس خارش باشند، این جوش‌ها همچنین ممکن است اندازه‌های مختلفی داشته باشند.
در این مطلب می‌خوانید:
- علائم جوش واژن
- عوامل ایجاد جوش در واژن
- درمان جوش واژن
- دیگر علت های جوش واژن
- زمان مراجعه به پزشک
- فشار دادن جوش‌های ناحیه واژن
- پیشگیری
علائم جوش واژن؛ مشابه با سایر جوش‌ها
جوش واژن را می‌توان از روی علائم زیر تشخیص داد، همه این نشانه‌ها ممکن است با هم رخ ندهند:
- ممکن است یک به یک یا در خوشه‌های کوچک ایجاد شوند
- احتمال ایجاد خارش
- احتمال چرکی بودن
- هنگام لمس شدن سفت هستند
- بیشتر در مناطقی ایجاد می‌شود که عرق جمع می‌شود
- بیشتر در مناطقی ایجاد می‌شود که لباس تنگ روی پوست قرار می‌گیرد و موجب تجمع عرق و آلودگی می‌شود
- جوش در منافذ پوست ایجاد می‌شود و تنها در صورتی ورم می‌کند که چرک داشته باشد
- احساس درد ایجاد نمی‌کند مگر آنکه فشرده شود
عوامل ایجاد جوش واژن؛ از درماتیت تماسی تا موی زیر پوستی
علت جوش در ناحیه تناسلی همواره مشخص نیست، اما می‌توان گفت که موارد زیر شایع‌ترین عوامل ایجاد آن هستند:
۱. درماتیت تماسی
درماتیت تماسی نوعی اگزما است که در اثر تماس پوست با آلرژن یا یک ماده تحریک کننده ایجاد می‌شود. بسیاری از موارد جوش‌های واژینال، درماتیت تماسی در ناحیه تناسلی هستند. تحریک‌کننده‌ها و آلرژن‌های متداول که ممکن است در ناحیه واژن جوش ایجاد کنند عبارتند از:
- دوش واژینال
- محصولات بهداشتی زنانه مانند لوسیون‌ها، پودر‌ها و دئودورانت‌ها
- صابون‌های معطر و شوینده‌ها
- پودر‌های لباسشویی
- لوسیون یا ژل‌های دارویی
- ژل‌های روان‌کننده، اسپرم‌کش‌ها یا کاندوم
- تعریق
- پد‌های بهداشتی یا تامپون‌ها به خصوص از نوع معطرشان
- مایع منی
- ادرار
۲. فولیکولیت
یکی دیگر از دلایل بسیار شایع جوش واژن، فولیکولیت؛ یک عفونت و التهاب فولیکول‌های مو است. فولیکول یک حفره‌ی بسیار ریز پوست است که مو از آن رشد می‌شکند، هر مو روی بدن از فولیکول خود خارج می‌شود و رشد می‌کند. فولیکولیت می‌تواند ناشی از هریک از موارد زیر باشد:
- اصلاح
- مو‌های زیرپوستی
- پوشیدن لباس‌های تنگ یا لباس‌هایی که زیاد به پوست مالیده می‌شوند
- فولیکول‌هایی که توسط عرق یا محصولات شخصی مسدود یا تحریک شده‌اند
- استفاده از وان داغ و استخر آلوده
- زخم آلوده، احتمالا در اثر اصلاح کردن، که امکان ورود باکتری‌ها به فولیکول مو یا نزدیکی آن‌ها را ایجاد می‌کند.
۳. آکنه معکوس
این نوع آکنه که همچنین به عنوان «هیدرآدنیت چرکی» شناخته می‌شود، نوعی بیماری التهابی مزمن پوست است که بر روی غدد عرق در کشاله ران و زیر سینه‌ها تاثیر می‌گذارد. آکنه معکوس با لکه‌های پوستی که مکررا ایجاد می‌شوند و زخم‌های حاوی چرک شناخته می‌شود. این‌ها به راحتی بهبود نمی‌یابند و می‌توانند جای زخم برجای بگذارند. بر اساس آمار بنیاد هیدرآدنیت چرکی، این بیماری تا ۴ درصد از جمعیت جهان را مبتلا می‌کند.
۴. زگیل آبکی
زگیل آبکی یک عفونت ویروسی است که با ضایعاتی که می‌توانند در هر جای بدن، از جمله در ناحیه واژن ایجاد شود، شناخته می‌شود. ضایعاتی به نام «مولوسکا»، معمولا کوچک، بزرگ و سفید یا به رنگ گوشت هستند و می‌توانند از نظر ظاهری یک گودی در وسط داشته باشند، بر روی پوست ایجاد می‌شوند. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها می‌گویند که این بیماری معمولا طی ۶ تا ۱۲ ماه از بین می‌رود، اما ممکن است تا ۴ سال هم طول بکشد!
درمان جوش واژن بر اساس علت
جوش ناحیه تناسلی گاهی بدون نیاز به درمان از بین می‌رود. اما اگر این اتفاق نیفتاد، گزینه‌های درمان براساس علت عارضه انتخاب می‌شوند و شامل موارد زیر هستند:
تشخیص علت جوش
اولین قدم برای تصمیم‌گیری در مورد درمان صحیح، کشف علت جوش واژن است. در رابطه با ایجاد جوش‌های واژینال و هرگونه محصول، فعالیت یا سایر عوامل موثر بر ناحیه تناسلی، از جمله اصلاح و استفاده از وان یا دوش را یادداشت کنید. همچنین اجتناب از محصولاتی که در تماس با این ناحیه هستند، از جمله پودر‌های لباسشویی، برای یک مدت می‌تواند کمک کننده باشد. هنگامی که علائم فروکش کردند، یک به یک و تنها یک بار از این محصولات استفاده کنید تا متوجه شوید کدام یک عارضه جانبی ایجاد می‌کنند.
از بین بردن محرک ایجاد جوش
هنگامی که علت جوش را یافتید، باید استفاده از آن محصول یا انجام آن فعالیت را متوقف کنید. به عنوان مثال، اگر اصلاح کردن سبب ایجاد جوش واژینال است، با استفاده از یک تیغ جدید و اصلاح در جهت رشد مو، تحریک را کاهش دهید یا از روش‌های رفع مو‌های زائد دیگر استفاده کنید. تمیز نگه‌داشتن وان حمام و استفاده از استخر‌های تمیز و دوش گرفتن بعد از آن بسیار مهم است. همچنین لازم است از به کار بردن روغن بر روی پوست خودداری کنید؛ چرا که این می‌تواند باکتری‌ها را در فولیکول‌ها به دام بیندازد.
درمان خانگی جوش واژن
گرما و رطوبت موجود در ناحیه تناسلی، آنجا را به مکانی ایده‌آل برای رشد باکتری‌ها و سایر میکروارگانسیم‌ها تبدیل می‌کند. روزانه باید این ناحیه را با آب گرم و صابون ملایم و بدون بو شستشو دهید. از استفاده از محصولات تمیزکننده خشن در داخل مهبل خودداری کنید، زیرا محصولات می‌توانند تعادل pH را تغییر دهند که منجر به عفونت می‌شود.
لباس‌زیر پنبه‌ای بپوشید و از پارچه‌هایی که گرما و رطوبت را به دام می‌اندازند خودداری نمایید. استفاده از لباس‌های شل و راحت امکان گردش هوا و تنفس پوست را فراهم می‌کنند. همواره پس از ورزش و فعالیت لباس زیر خود را عوض کنید. همچنین در طول دوره‌ی قاعدگی، به طور مرتب (هرچهار ساعت یکبار)، تامپون و پد بهداشتی را تعویض نمایید. فنجان‌های قاعدگی گزینه‌های بسیار مناسب و بهداشتی برای این مدت هستند که این روزها رواج زیادی یافته‌اند.
اگر به درماتیت تماسی مبتلا هستید و نمی‌خواهید از دارو‌های شیمیایی استفاده کنید، برخی درمان‌های جایگزین می‌توانند موثر باشند:
لباس‌زیر پنبه‌ای بپوشید و از پارچه‌هایی که گرما و رطوبت را به دام می‌اندازند خودداری نمایید. استفاده از لباس‌های شل و راحت امکان گردش هوا و تنفس پوست را فراهم می‌کنند. همواره پس از ورزش و فعالیت لباس زیر خود را عوض کنید. همچنین در طول دوره‌ی قاعدگی، به طور مرتب (هرچهار ساعت یکبار)، تامپون و پد بهداشتی را تعویض نمایید. فنجان‌های قاعدگی گزینه‌های بسیار مناسب و بهداشتی برای این مدت هستند که این روزها رواج زیادی یافته‌اند.
اگر به درماتیت تماسی مبتلا هستید و نمی‌خواهید از دارو‌های شیمیایی استفاده کنید، برخی درمان‌های جایگزین می‌توانند موثر باشند:
- روغن نارگیل؛ که به نظر می‌رسد رشد باکتری‌های مضر پوست را محدود می‌کند و در صورت استفاده موضعی دارای خواص مرطوب‌کنندگی است. البته باید با احتیاط مصرف شود چرا که در مواردی موجب واکنش آلرژیک می‌شود.
- ویتامین E؛ که به صورت موضعی استفاده می‌شود و می‌تواند خارش و التهاب را کاهش دهد. (فواید پماد A+D برای پوست)
- عسل؛ که به صورت موضعی اعمال می‌شود و دارای خواص ضد باکتریایی و ضد عفونی‌کنندگی است.
در رابطه با آکنه معکوس، استفاده‌ی موضعی از ترکیب یک قاشق غذاخوری زردچوبه و نصف قاشق روغن حامل، به مدت ۱۵ دقیقه و سپس آبکشی آن می‌تواند کمک کننده باشد. همچنین می‌توانید عسل، زردچوبه و روغن حامل را نیز ترکیب و به همین‌ترتیب استفاده کنید. افزون بر این، می‌توان از ترکیب روغن درخت چای با یک روغن حامل یا آلوئه ورا به تنهایی استفاده نمود. تمامی این موارد خاصیت ضد التهابی دارند و می‌توانند به درمان کمک کنند.
گرما درمانی
برای رفع خارش و درد جوش واژن، سعی کنید یک کمپرس گرم بر روی این قسمت قرار دهید. به سادگی یک حوله کوچک را در آب گرم خیس کنید و قبل از قرار دادن روی پوست، آب آن را بگیرید و روی پوست قرار دهید. این روش درمانی را می‌توانید روزانه چندین بار تکرار کنید. همواره منطقه را قبل از پانسمان کاملا خشک نمایید تا از رشد باکتری‌ها جلوگیری شود.
درمان پزشکی جوش واژن
در مورد درمان جوش ناحیه تناسلی از طریق دارو باید با پزشک مشورت شود. درصورتی که درماتیتت تماسی علت اصلی باشد، دارو‌های موضعی یا آنتی‌هیستامین‌ها ممکن است توصیه شوند. پماد‌های استروئیدی برای درمان این شرایط بسیار پرکاربرد هستند که می‌توان بدون نسخه نیز آن‌ها را دریافت کرد. در رابطه با موارد حساسیت شدیدتر، پماد‌های «کورتیکواستروئیدی» می‌توانند برای کاهش التهاب مصرف شوند.
پزشک شما همچنین ممکن است پماد تاکرولیموس (پروتوپیک) یا پیمرولیموس (الیدل) را، به ویژه برای درمان اگزما و علائمی مانند قرمزی، پوسته پوسته شدن و خارش تجویز کند. این دارو‌ها را می‌توان همراه یا به جای کورتیکواستروئید‌ها استفاده کرد. در صورتی که راش پوستی، عفونت کرده باشد، پزشک ممکن است یک آنتی‌بیوتیک نیز تجویز کند.
تشخیص و درمان زودرس آکنه معکوس، تاثیر زیادی بر تحت کنترل نگه داشتن علائم این بیماری دارد. در رابطه با زگیل آبکی نیز، اگرچه اغلب بدون نیاز به درمان جوش‌ها از بین می‌روند، ممکن است برای موارد ادامه‌دار برخی دارو‌ها نیاز باشند.
پزشک شما همچنین ممکن است پماد تاکرولیموس (پروتوپیک) یا پیمرولیموس (الیدل) را، به ویژه برای درمان اگزما و علائمی مانند قرمزی، پوسته پوسته شدن و خارش تجویز کند. این دارو‌ها را می‌توان همراه یا به جای کورتیکواستروئید‌ها استفاده کرد. در صورتی که راش پوستی، عفونت کرده باشد، پزشک ممکن است یک آنتی‌بیوتیک نیز تجویز کند.
تشخیص و درمان زودرس آکنه معکوس، تاثیر زیادی بر تحت کنترل نگه داشتن علائم این بیماری دارد. در رابطه با زگیل آبکی نیز، اگرچه اغلب بدون نیاز به درمان جوش‌ها از بین می‌روند، ممکن است برای موارد ادامه‌دار برخی دارو‌ها نیاز باشند.
عوارض جانبی ناشی از مصرف دارو‌ها
در حالی که برخی افراد برای درمان درماتیت تماسی به دارو‌های تجویزی نیاز دارند، توجه به این نکته ضروری است که این دارو‌ها می‌توانند منجر به بروز برخی عوارض جانبی شوند. به عنوان مثال، کورتیکواستروئید‌های خوراکی یا تزریقی می‌توانند مقاومت شما در برابر عفونت را کاهش دهند. عوارض جانبی کمتر شایع نیز شامل افزایش فشار خون، افزایش قند خون، مشکل در خواب و تمرکز و بی‌قراری است. در صورت بروز هر یک از این علائم باید با پزشک تماس گرفته شود.
پماد تاکرولیموس و پیمرولیموس معمولا در مواردی که دارو‌های دیگر مفید نیستند استفاده می‌شوند. عوارض جانبی آن‌ها عبارتند از فولیکولیت، سوزش، گرما، آکنه، قرمزی محل استفاده. عوارض جانبی کمتر شایع نیز شامل سردرد، تب، درد عضلانی، سرفه و علائم آنفولانزا است.
پماد تاکرولیموس و پیمرولیموس معمولا در مواردی که دارو‌های دیگر مفید نیستند استفاده می‌شوند. عوارض جانبی آن‌ها عبارتند از فولیکولیت، سوزش، گرما، آکنه، قرمزی محل استفاده. عوارض جانبی کمتر شایع نیز شامل سردرد، تب، درد عضلانی، سرفه و علائم آنفولانزا است.
دیگر علت های جوش واژن
بسیاری از شرایط و بیماری‌های دیگر هستند که می‌توانند منجر به پدیدار شدن عوارضی شبیه به جوش واژن شوند. این شرایط عبارتند از:
۱. بیماری‌های مقاربتی
دو بیماری مقاربتی شایع می‌توانند برآمدگی‌هایی در اطراف واژن ایجاد کنند که با جوش واژن اشتباه گرفته می‌شوند. این‌ها زگیل تناسلی و تبخال دستگاه تناسلی هستند:
- زگیل‌های تناسلی: توده‌های کوچک و به رنگ گوشت، که ممکن است ظاهری شبیه به گل کلم داشته باشند. این جوش‌ها در میان زنان شایع‌تر بوده و در اثر ویروس HPV ایجاد می‌شوند. زگیل تناسلی، در صورتی که ایجاد ناراحتی نکند نیازی به درمان ندارد. با این حال، دارو‌ها یا جراحی می‌توانند با شیوع بیماری مقابله کنند. اما لازم به ذکر است که این زگیل‌ها ممکن است بعد از مدتی دو مرتبه بازگردند چرا که هیچ راهی برای بیرون کردن ویروس از بدن انسان وجود ندارد. یک زن می‌تواند واکسن HPV را قبل از شروع فعالیت جنسی بزند تا از این بیماری جلوگیری کند.
- تبخال تناسلی: ناشی از ویروس HSV است و می‌تواند منجر به ایجاد لکه‌هایی شود که می‌خارند یا دردناک هستند. از آنجا که ویروس تبخال تناسلی می‌تواند در بدن خفته باشد، در صورتی که هیچ علائم قابل رویتی وجود نداشته باشد نیز می‌تواند مسری باشد. مشابه با زگیل تناسلی، این ویروس نیز نمی‌تواند از بدن خارج شود. اما برخی دارو‌ها می‌توانند علائم، عود بیماری و خطر انتقال ویروس به شرکای جنسی را کاهش دهد. استفاده از کاندوم، مطمئن‌ترین راه برای جلوگیری از شیوع بیماری است.
۲. کیست بارتولین
غدد بارتولین در هر دو طرف واژن قرار دارند. بعضی اوقات این‌ها می‌توانند مسدود شده و کیست ایجاد کنند. این کیست‌ها معمولا بدون درد هستند و نیازی به درمان ندارند، اما در صورت آلودگی، ملتهب و پرچرک می‌شوند و باید به کمک مداخلات پزشکی مانند تجویز آنتی‌بیوتیک از بین بروند. اگر کیست دوباره عود کند، باید در رابطه با درمان خانگی یا پزشکی با درمانگر مشورت کنید.
۳. اسکین تگ
تگ‌های پوستی ضایعاتی ریز تشکیل شده از بافت یا پوست اضافی هستند که اگرچه خطری ندارند، افراد به دلایل زیبایی‌شناختی، ممکن است بخواهند آن‌ها را از بین ببرند.
۴. واریسوزیت واژن
این برجستگی‌ها، معمولا به رنگ آبی هستند و در سنین بالا ممکن است ایجاد شوند. آن‌ها در اطراف والوا (فرج) و واژن ظاهر می‌شوند. واریسوزیت واژن، رگ‌های متورمی هستند، شبیه به بواسیر در اطراف مقعد، که ممکن است حساس باشند و خونریزی کنند. کمپرس سرد می‌تواند ناراحتی‌های ناشی از این مشکل را کاهش دهد. در صورت نیاز، زنان می‌توانند با پزشک در رابطه با گزینه‌های درمان، شامل لیزر درمانی یا جراحی، مشورت کنند. این برجستگی‌ها می‌توانند به مرور زمان از بین بروند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورتی که جوش واژن در اثر علت ناشناخته‌ای ایجاد شده باشد، تداوم داشته باشد یا رو به بدتر شدن باشد باید برای مشاوه و درمان به پزشک مراجعه کرد. جوش‌هایی که بسیار دردناک، بزرگ و چرکین هستند ممکن است توسط پزشک تخلیه شوند. در بسیاری از موارد جوش واژن به خودی خود و بدون نیاز به درمان از بین می‌رود. ایجاد تغییر در سبک زندگی و رعایت بهداشت شخصی می‌تواند تا حد زیادی به درمان و پیشگیری از این مشکل کمک کند.
آیا می‌توان جوش‌های واژن را فشار داد؟
فشار دادن یا ترکاندن جوش‌های واژینال می‌تواند موجب درد و سوزش بیشتر شود. همچنین خطر شیوع باکتری‌ها و ایجاد عفونت افزایش می‌یابد و ممکن است جوش‌ها از نظر شدت و تعداد افزایش یابند. صبر کنید تا جوش به طور طبیعی تخلیه شود یا برای این کار به پزشک مراجعه نمایید.
چگونه می‌توان پیشگیری کرد؟
پس از شناسایی علت جوش وازن، باید از تماس با تحریک کننده خودداری شود. برای کمک به جلوگیری از این جوش‌ها در آینده خوب است موارد زیر رعایت شود:
- استفاده از لباس گشاد و نخی
- اجتناب از دست زدن به جوش‌ها
- اجتناب از دوش آب خیلی گرم
- اجتناب از استفاده از صابون‌ها و شوینده‌های معطر
- تعویض لوازم بهداشتی مربوط به قاعدگی
از آنجا که تراشیدن مو می‌تواند باعث تحریک پوست و ایجاد جوش شود ممکن است خیس کردن تیغ یا کوتاه کردن به وسیله‌ی ریش‌تراش یا قیچی، گزینه‌های بهتری باشند. اگر تصمیم داری از تیغ استفاده کنید، در جهت رشد مو‌ها اصلاح نمایید. در صورت بروز هرگونه برامدگی یا جوش در ناحیه تناسلی به پزشک مراجعه کنید.
سخن پایانی
جوش واژن به علل مختلفی می‌تواند رخ دهد که در حالت کلی بدون خطر است و بدون نیاز به درمان از بین می‌رود. درمان این عوارض پوستی به علت اصلی بروز آن‌ها بستگی دارد. در صورتی که از علت این مشکل آگاه نیستید، یا جوش‌ها دردناک و متورم هستند، بهتر است هرچه سریعتر به پزشک مراجعه شود. افزون بر این، در رابطه با بیماری‌های پوستی ناحیه واژن می‌توانید مطلب «گوشت اضافه در ناحیه تناسلی زنان چیست و چرا ایجاد می‌شود» را مطالعه فرمایید. اگر در رابطه با این موضوع تجربه یا پیشنهادی دارید، آن را با ما و همراهان جالبز به اشتراک بگذارید.
برگرفته از: healthline1 ، healthline2، healthline3 ،medicalnewstoday
منبع: ستـــاره