جام جم/متن پیش رو در جام جم منتشر شده و انتشار آن در اخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
از همان روزهای اولی که ویروس کرونا شایع شد، مدیران سلامت گفتند ویروس کرونا واکسن ندارد و اگر دانشمندان به واکسن دست پیدا کنند تا دو سال دیگر، ایرانی‌ها روی واکسن را نخواهند دید. حتی خیلی از دانشمندان گفته بودند قبل از پایان۲۰۲۱، واکسن کرونایی تولید نمی‌شود. در میان انتشار خبرهای بد و آمار بالای ابتلا و مرگ‌ومیر اما امید خودش را از دل خاکسترها نشان داد و حالا واکسیناسیون علیه کرونا در بسیاری از کشورها در حال انجام است. شنیدن تولید واکسن کرونای داخلی و شروع فاز انسانی آن اما اوج این خبرهای امیدبخش است. از چند روز پیش که این خبر رسانه‌ای شد، بیش از ۵۰هزار نفر ایرانی برای شرکت در مراحل آزمایش واکسن کرونای تولید داخل در سامانه۴۰۳۰ ثبت‌نام کرده‌اند. از بین آنها ۵۶نفر، احراز هویت شده‌اند و قرار است تا چند روز دیگر، آزمایش واکسن در مرحله اول فاز انسانی، انجام شود. در کنار آن قرار است واکسن خارجی هم از چند روش خریداری و به کشور وارد شود. همه اینها امید به دستیابی به واکسن را در دل ایرانی‌های نگران از ابتلا به ویروس کرونا، قوت داده است. واکسن تولید داخل تا یکی دو روز دیگر روی داوطلبان آزمایش می‌شود و به نظر حسن جلیلی، مدیر گروه تحقیقات تولید واکسن ستاد اجرایی فرمان امام(ره)، که تولید واکسن کرونای داخلی زیر نظر او انجام می‌شود، خیلی هم امیدوارکننده است. او می‌گوید واکسنی که از سوی گروهی از دانشمندان ایرانی تولید می‌شود در ایمن‌سازی با واکسن‌های تولیدشده در کشورهای دیگر تفاوتی ندارد و حتی تا ۹۰درصد در برابر ویروس کرونا اثربخشی دارد. او می‌گوید تا چهارپنج ماه دیگر واکسن ایرانی کرونا ، تولید انبوه پیدا می‌کند و به دست همه مردم می‌رسد.
آیا واکسن تولید گروه شما، نیاز تمام مردم کشور به واکسن کرونا را تأمین می‌کند؟
در هیچ کشوری نمی‌توان در مدت‌زمان کوتاهی همه مردم یک کشور را در برابر ویروس کرونا واکسینه کرد. در کشورهایی که از یک تا دو ماه پیش واکسیناسیون را شروع کرده‌اند، تمام نیاز مردم کشورشان به واکسن را تأمین نکرده‌اند و البته واکسیناسیون را برای همه مردم انجام نداده‌اند. آمار جهانی کسانی که واکسیناسیون را انجام داده‌اند، فقط ۰۴/۰درصد است. به‌عبارت‌دیگر آمار جهانی واکسیناسیون حتی به عدد یک‌دهم هم نرسیده است. بنابراین باید مدت‌زمان بیشتری بگذرد تا بتوانیم درباره واکسیناسیون عمومی حرف بزنیم. ما هم مانند همه کشورها تمام تلاشمان را به کار می‌بریم تا در مدت‌زمان معقولی، همه آزمایش‌ها را انجام دهیم و درصورتی‌که آزمایش‌ها با موفقیت به پایان برسد، واکسیناسیون عمومی را انجام خواهیم داد.
چه زمانی همه مردم جهان در برابر ویروس کرونا واکسینه می‌شوند؟
آن‌طور که دانشمندان دنیا تخمین زده‌اند، تمام دنیا تا پایان سال۲۰۲۲ در برابر ویروس کرونا واکسینه می‌شوند. امیدوارم در این مدت‌زمان این پیش‌بینی تحقق پیدا کند.
اما مدیران سلامت بارها اعلام کرده‌اند واکسن کرونا حداقل تا دو سال دیگر به دست ما نمی‌رسد.
درست است. اوایل شیوع ویروس کرونا ما اطلاعات دقیقی درباره آن نداشتیم و نمی‌دانستیم دقیقا چه زمانی به واکسن کرونا دست پیدا می‌کنیم اما تحقیقات علمی برای تولید واکسن از همان روزهای اول، آغاز و امکانات هم فراهم شد. البته خدا هم کمک کرد تا اتفاقات خوبی درباره تولید واکسن در کشور بیفتد. پیش‌بینی همه دنیا هم این بود که تا قبل از پایان سال۲۰۲۱ به واکسن نمی‌رسیم، اما همه دنیا زودتر به واکسن کرونا دست پیدا کردند. به‌این‌ترتیب ما هم زودتر توانستیم واکسن تولید داخل را تولید کنیم.
چه اتفاقی افتاد که زودتر به واکسن کرونا دست پیدا کردیم؟
رسیدن به واکسن کرونا به خاطر زیرساخت‌هایی است که برای تولید واکسن در کشور فراهم‌شده است. حالا با تحقیقات و امکاناتی که برای تولید واکسن در دست داریم، می‌توانیم بگوییم زودتر از دو سال دیگر می‌توانیم به واکسن کرونا دست پیدا کنیم.
خیلی‌ها می‌پرسند بعد از تزریق واکسن تولید کشور خودمان دیگر نیاز به استفاده از ماسک نیست؟
در بسیاری از کشورها که واکسیناسیون را انجام می‌دهند، همچنان استفاده از ماسک الزامی است. استفاده از ماسک بخشی از پروتکل‌های بهداشتی است که باید در برابر بیماری به آن توجه داشت. کارشناسان معتقدند تا زمانی که ۶۰تا ۷۰درصد مردم در برابر ویروس کرونا واکسینه نشوند، همه باید از ماسک استفاده و پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند. بسیاری از کارشناسان حتی می‌گویند تا زمانی که ۸۰درصد مردم واکسینه نشده‌اند، استفاده از ماسک اجباری است، بنابراین همه باید از ماسک استفاده کنند.
چه زمانی واکسن تولیدی گروه شما، تولید انبوه پیدا می‌کند و به مردم عرضه می‌شود؟
اگر همه‌چیز موفقیت‌آمیز باشد و فازهای انسانی به اتمام برسد، حدود چهارپنج ماه زمان می‌برد تا واکسن کرونای تولید داخل تولید انبوه داشته باشد و به مردم عرضه شود.
این واکسن چه میزان در برابر ویروس کرونا ایمنی ایجاد می‌کند؟
ما هنوز وارد فاز انسانی نشده‌ایم و در مراحل تحقیقاتی تست حیوانی واکسن کرونا را انجام داده‌ایم؛ بنابراین دقیقا نمی‌توانم بگویم واکسن تولید گروه ما تا چقدر می‌تواند در فاز انسانی در برابر ویروس ایمن باشد. البته زود است در این باره اظهارنظر کنیم و برای این که عدد دقیق را بگویم باید آزمایش‌های انسانی به اتمام برسد، اما این به آن معنی نیست که ما درباره ایمنی واکسن نمی‌توانیم صحبت کنیم. واکسن تولید داخل، پلتفرم‌های مشترکی با واکسن‌های کشورهای دیگر که وارد فاز انسانی شده‌اند، دارد. داده‌های آماری و پلتفرم‌های عددی مشابهی که در کشورهای دیگر آزمایش شده است، نشان می‌دهد واکسن تا ۹۰درصد در برابر ویروس کرونا مقاوم است. ما هنوز وارد فاز انسانی نشده‌ایم، اما درباره درصد ایمنی در برابر ویروس کرونا می‌توانیم از داده‌ها و پلتفرم‌های عددی آنها استفاده کنیم، بنابراین می‌توان گفت ایمنی واکسن کرونای تولید داخل هم حدود ۹۰درصد است، اما باز برای رسیدن به عدد دقیق باید صبر کرد.
حالا ویروس کرونا جهش پیدا کرده و در بسیاری از کشورها هم دیده شده، آیا واکسن تولیدی ما در برابر ویروس جهش یافته هم ایمن است؟
فکر می‌کنم واکسنی که ما تولید کرده‌ایم می‌تواند در برابر جهش ویروس مقاوم باشد. اطلاعات آماری که داریم، این نکته را تاکید می‌کند.
اگر واکسن در برابر جهش‌های جدید کارساز نباشد، چقدر زمان می‌برد تا بتوان آن را اصلاح کرد؟
فکر می‌کنم یک شرکت آلمانی که واکسن کرونا تولید می‌کند، ادعا کرده است اگر واکسن تولیدی شان روی جهش جدید موثر نبود، می‌تواند طی شش هفته، واکسن جدیدی تولید کند. باید بگویم بله، ما هم در صورتی که جهش جدیدی به وجود بیاید و واکسن کرونای داخلی هم در برابر آن مقاوم نباشد، توانایی داریم که در شش هفته واکسن جدید تولید کنیم. حالا امکاناتی در دست داریم که تولید واکسن را برای ما راحت کرده است.
برای ایجاد این امکانات و تولید واکسن چقدر هزینه شده است؟
من درباره مسائل اقتصادی تولید واکسن چیزی نمی‌دانم، تنها می‌توانم درباره مسائل تحقیقاتی و داده‌ای صحبت کنم.
در حالی که واکسن کرونا تولید می‌کنیم، برای واردات واکسن هم اقداماتی انجام داده‌ایم. واکسن تولید داخل، چه تفاوتی با واکسن‌های وارداتی دارد؟
واکسنی که توسط گروه ما تولید می‌شود، واکسنی است که با ویروس کشته شده، تولیده شده است. از ۱۲۰واکسنی که در جهان وارد فاز انسانی شده، ۴۰واکسن چنین مشخصاتی دارد. دو نوع از این واکسن‌های ویروس کشته شده، فاز سه انسانی را با موفقیت به اتمام رسانده‌اند. این واکسن‌ها در کشورهای چین و در برخی کشورهای منطقه به صورت عمومی در حال استفاده‌است. ما هم در همین پلتفرم تولید واکسن برنامه‌ها را پیش می‌بریم.
چنانچه بخواهیم به تفاوت واکسن تولید داخل و خارج اشاره کنیم، چه نکاتی وجود دارد؟
اگر بخواهیم از جنبه اثربخشی به این پرسش بپردازیم باید بگویم موفقیت‌های مطالعاتی خوبی انجام شده است، بنابراین تفاوتی بین اثربخشی واکسن تولیدی ما با واکسن‌های خارجی که قرار است، خریداری بشود، وجود ندارد.
تولید واکسن کرونا به صرفه‌تر است یا واردات آن از کشورهای دیگر؟
مسلما تولید واکسن به صرفه‌تر است.
از نظر اقتصادی چقدر با هم متفاوت است؟
درباره مسائل اقتصادی نمی‌دانم، باید صبر کنیم تا مراحل تولید و انجام آزمایش‌ها در فازهای متفاوت به اتمام برسد و بعد درباره آن صحبت کنیم اما تهیه یک واکسن در یک کشور جز ملزومات استراتژیک آن کشور است که برای تولید آن، زیرساخت‌های متنوعی ایجاد می‌کنند، بنابراین هر اقدامی که به تولید داخل کمک کند و باعث شود توسعه فناوری اتفاق بیفتد، ارزشمند است.
برخی ادعا می‌کنند واکسنی که توسط تیم شما تولید می‌شود، در لیست سازمان جهانی بهداشت ثبت نشده است.
خیر، این‌طور نیست. اگر وارد سایت سازمان جهانی بهداشت شوید، خواهید دید واکسن تولید ایرانی در لیست سازمان جهانی بهداشت ثبت شده است. حدود یک ماه می‌شود این واکسن در این لیست ثبت شده است.
این واکسن در لیست نیویورک گایدلاین هم ثبت شده است و شما می‌توانید تغییرات، ثبت یا حذف اسامی را به صورت روزانه، هفتگی یا حتی ماهانه ببینید.
همه منتظر انجام تست انسانی واکسن تولید داخل هستند. به نظرتان چقدر احتمال دارد از این مرحله نیز سربلند خارج شوید؟
به نظرم احتمال موفقیت در انجام آزمایش‌های فاز انسانی واکسن تولید داخل خیلی زیاد است.