خراسان/ موافقت با بررسی طرح فضای مجازی طبق اصل 85 و ارجاع آن به کمیسیون ویژه مجلس، با واکنش های گسترده ای همراه شد
اما مجلس تاکید دارد ادعاها درباره تصمیم مسدود سازی فضای مجازی کاملا غیر واقعی و این طرح ممکن است تغییرات جدی کند.
نمایندگان مجلس در جلسه غیرعلنی چهارشنبه گذشته، با 121 رای موافق و 74 رای مخالف، با بررسی طرح «حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی» طبق اصل 85 قانون اساسی موافقت کردند تا این طرح برای تدوین نهایی و اصلاحات احتمالی، به کمیسیونی ویژه ارجاع شود. این مصوبه، با واکنش‌های بسیاری همراه شد تا جایی که رئیس مجلس، با وجود عدم حضور در جلسه چهارشنبه به دلیل سفر اقتصادی به کشور سوریه، ناگزیر شد با انتشار متنی، در این باره شفاف‌سازی کند. ضمن این که طراحان این طرح تاکید می کنند که ادعاهای مطرح شده در خصوص تصمیم مجلس مبنی بر مسدودسازی اینترنت و اینستاگرام و… کاملا غیرواقعی است چراکه مجلس هنوز هیچ تصمیمی در این باره اتخاذ نکرده است بلکه بررسی بیشتر در این زمینه را به کمیسیون ویژه سپرده است و این یعنی تازه آغاز یک راه و چه بسا ممکن است محتوای طرح در این مسیر تغییر کند.
نگرانی های کاربران و کارشناسان چیست؟
در عین حال طی سه روز گذشته، بسیاری از کاربران فضای مجازی و برخی کارشناسان و چهره‌های شناخته‌شده، نگرانی‌های خود را درباره این طرح اعلام کرده‌اند، از جمله: ایجاد اضطراب برای بخش گسترده‌ای از مردم، احتمال مسدودشدن مسیرهای دریافت خدمات خارجی و تاثیر آن در قیمت تمام‌شده خدمات داخلی، لطمه دیدن کسب و کارهای اینترنتی درصورت قطع همکاری با سرویس‌دهندگان خارجی، غیرشفاف شدن بررسی طرح با هشتادوپنجی شدن آن، تکرار تجربه‌های ناموفق همچون فیلترینگ تلگرام و… .
برخی مسئولان و نمایندگان مجلس هم جزو مخالفان این طرح هستند:
* عبدالحسین روح الامینی نماینده تهران: بسیاری از مطالبی که در این طرح آمده، جزو وظایف شورای عالی فضای مجازی و وزارت ارتباطات است… . نباید کاری کنیم تا مسئله اصلی کشور که اقتصاد، معیشت، خوزستان و هزار چیز دیگر است به حاشیه برود و خودمان با اقداماتی، شرایط تضعیف مجلس انقلابی را ایجاد کنیم.
*کمیل خجسته مدیرعامل مؤسسه فرهنگی، اطلاع‌رسانی تبیان: مشکل فعلی فضای مجازی کمبود قانون و ساختار جدید نیست. حتی این که هر قانونی الان مخل حرکت به جلو و ساختن فضای مجازی قابل استفاده برای مردم است.مشکل فضای مجازی عدم ارائه امکانات و خدمات به مردم است.بچه های ما احتیاج به اینترنت کودک دارند. قانون نمی خواهد که اقدام و عمل می خواهد.
بزرگ ترها احتیاج به سرویس ها و پلتفرم های بانکی و مالی غیر از این اپ های حسابداری و … دارند. این هم قانون نمی خواهد. وقتی خدمات عرضه شد، اون وقت می شود قانون های خوب نوشت.ایجاد شورایی که 14 نفر از اعضایش با شورای عالی مجازی یکی هستند، خارج کردن تمرکز قدرت و اختیار از وزارت ارتباطات و شورای عالی، ردیف کردن یک عالمه بندهایی که ذاتش برعهده شورای عالی بود و احتمالا بعد از این اختلال های ساختاری را خواهیم دید و … مانع از بهبود این فضا خواهد شد.حکمرانان عزیز سرنا را برعکس
گرفته اند.وزیر ارتباطات آینده و دبیر شورای عالی حتما برای پیاده کردن برنامه تحولشان سختی های زیادی خواهند کشید.
* سید کریم حسینی نماینده اهواز: نبود مدیریت در فضای مجازی، آینده فرزندان‌مان را به مخاطره خواهد انداخت و صیانت از مرزهای مجازی یک ضرورت است اما با توجه به مشکلات موجود در کشور اعم از بیکاری، تورم، مباحث زیست محیطی و…، بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران را در اولویت نمی‌دانم.
* وحید یامین‌پور دبیر کارگروه تحول فرهنگی مجلس: کاش تصمیم گیران درمورد چند و چون این طرح با مردم صحبت کنند.چرا برخی متوجه نیستند که عدم شفافیت در رسیدگی به موضوعات مهم نگرانی ها و شایعات و بدبینی هارا تشدید می کند؟
* آذری جهرمی وزیر ارتباطات: به نظر نمی‌رسد در کوتاه مدت شبکه‌های اجتماعی فیلتر شوند اما مکانیزم پیش‌بینی شده در این پیش‌نویس و ترکیب کمیسیون‌ها و کارگروه‌های تعریف شده در آن، احتمال اعمال محدودیت گسترده بر پهنای باند پیام‌رسان‌ها و حتی اعمال فیلتر را به شدت افزایش داده است.
* سیدعزت‌ا… ضرغامی، رئیس اسبق صداوسیما: حرکت گسترده مدنی علیه طرح صیانت، بیش از این که به محتوای طرح مربوط باشد، به شکاف عمیق دولت - ملت و بی‌اعتمادی مردم به رفتار و نحوه حکمرانی مربوط است. توضیحات کارشناسی مردم را قانع نمی‌کند!
* عمادالدین پاینده، پژوهشگر اندیشکده حکمرانی شریف: اگر این طرح تصویب شود، می‌تواند امکاناتی را به‌راحتی به اپراتورهای انحصارگر همراه ما بدهد، چه ایرانسل و چه همراه اول؛ … به بهانه حمایت از کسب‌وکارهای بومی رایزنی می‌کنند و یک‌باره به خود می‌آییم و می‌بینیم در سال 1401 تنها راه ورود به دنیای فارسی، ذره‌بین همراه اول (اپلیکیشن جست‌وجوی شرکت همراه اول) است.
پاسخ ها و دفاعیات موافقان
اما موافقان طرح هم استدلال‌های خود را دارند و جمع‌بندی آن را می‌توان در پاسخ‌های مرکز پژوهش‌های مجلس به ابهامات موجود مشاهده کرد:
– با هشتاد و پنجی شدن طرح، امکان مداخله مستقیم نظرات مردم و کارشناسان در قانون‌گذاری فراهم می‌شود ولی در غیر آن، این امکان فراهم نیست.
– نه‌تنها این طرح مشکلی برای کسب‌وکارها ایجاد نخواهد کرد؛ بلکه در آن حمایت از خدمات پایه کاربردی نیز پیش‌بینی شده است.
– اجازه مسدودسازی خدمات پایه که مشابهی که نیاز مردم را مرتفع سازد (اعم از داخلی یا خارجی) نداشته باشد، داده نشده است.
– واتس‌اپ، اینستاگرام، گوگل و سایت‌های پرمراجعه خارجی، هیچ‌کدام فیلتر نمی‌شود چون هیچ نمونه جایگزین ندارد.
– بنابر ماده 33 طرح، صرفاً فعالیت تجاری به منظور کسب درآمد و انتشار عمده فیلترشکن‌ها آن هم تنها در موارد غیرمجاز بنابر تشخیص کمیسیون عالی جرم‌انگاری شده است.
– کاهش پهنای باند، به عنوان یک ابزار جایگزین سیاست مسدودسازی اعمال می‌شود.
شفاف سازی رئیس مجلس
محمدباقر قالیباف نیز با وجود سفر اقتصادی به سوریه، برای شفاف‌سازی و پاسخ به ابهامات، متنی را منتشر کرد و گفت:
– مسدودسازی پلتفرم‌های پرکاربرد مانند اینستاگرام و واتس‌اپ، برنامه مجلس نیست و آن‌گونه که برخی مطرح می‌کنند در طرح مذکور وجود ندارد؛ در عین حال به نظر می‌رسد ابهامات و اشکالاتی در این زمینه وجود داشته باشد که ضروری است حین بررسی طرح، این موضوع بررسی و اصلاح شود. تصمیم‌گیری درباره پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام و واتس‌اپ که ده‌ها میلیون نفر از آن‌ها استفاده می‌کنند و هزاران کسب و کار در آن‌ها جریان دارد، از اهمیت زیادی برخوردار است.
– به دلیل اهمیت این مسئله برای آحاد مردم و ضرورت ابراز نظر کارشناسی، مذاکرات کمیسیون ویژه، به صورت علنی و شفاف خواهد بود.
واکنش محسن رضایی
از سوی دیگر، «محسن رضایی» دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در توئیتی نوشت: «در هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام همه جوانب طرح موسوم به‌صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی را بررسی می کنیم. هیچ طرح و لایحه ای نباید مغایر سیاست های کلی نظام باشد».
مکاتبه متفاوت کیانیان و قالیباف با لهجه مشهدی
اما واکنش متفاوت رضا کیانیان به این ماجرا هم جالب بود. او در نامه ای به قالیباف نوشت: «جانِ بِچه های طُرقِبَه ! با ای حساب آخِرِش چی مِمانَه ؟
… هَمی کره شمالی لا مَصَّب دیگَه . نِه؟! جان ِ ما درست نِگُفتُم؟». قالیباف هم به این نامه پاسخ داد و نوشت: «همین اول بسم ا… من هم یک قسم مشدی میدم که جان امام رضا (ع) از روزی که کار این مجلس شروع شد یک روز هم نبوده که از
بی عملی و بی خیالی آقایانی که مسئولان اجرایی در حوزه های اقتصادی بوده اند خون به دلمان نشده باشد». رئیس مجلس در ادامه نوشت: «عزیز دل؛ برنامه مجلس بستن اینستاگرام و واتس اپ و سایر پلتفرم های پر کاربرد که کسب و کارهای مردم در آن ها تعریف شده نیست… . جلسات کمیسیون را به صورت علنی برگزار می کنیم … . با بگیر و ببند نمی توان مدیریت فرهنگی کرد و ما هم به این قائلیم و آن را باور داریم».