عطر قرآن/ یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَیْسِرُ وَالْأَنْصَابُ وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ
ای کسانی که ایمان آورده‌اید! شراب و قمار و بتها و ازلام [= نوعی بخت‌آزمایی]، پلید و از عمل شیطان است، از آنها دوری کنید تا رستگار شوید!.
آیه ۹۰ سوره مبارکه مائده
عرب، به شعر و شراب، علاقه‌ى شدید داشت، به همین جهت تحریم شراب به صورت تدریجى انجام گرفت.
در ابتدا آیه آمد که از خرما و انگور مى‌توان هم رزق خوب تهیه کرد، هم شرابى مست کننده، «1»
در آیه‌اى دیگر به منافع قمار و شراب و بیشتر بودن گناهش از منافعش اشاره کرده است. «2»
بعد از مدتى آیه آمد که در حال مستى نماز نخوانید. «3»
سپس آیه‌ى فوق نازل شد و آن را پلید و عمل شیطانى دانست و دستور اجتناب از آن را صادر کرد.
«خمر»، به معناى پوشاندن با کلمه‌ى «خِمار» از یک ریشه است. به مقنعه‌ى زنان خِمار مى‌گویند، چون موى سر را مى‌پوشاند. شراب را هم خَمر مى‌گویند، چون عقل را مى‌پوشاند.
«میسر» از «یسر»، به معناى آسانى است. چون در قمار، افراد بدون زحمت، پول به دست مى‌آورند، به آن مَیسر گویند.
کلمه «أنصاب» جمع «نصب»، به معناى سنگ‌هایى است که اطراف کعبه نصب و روى آن قربانى مى‌کردند و به آنها تبرّک مى‌جستند. «4» و یا مراد خود قربانى است که روى سنگ‌ها ذبح مى‌کردند. در حدیث مى‌خوانیم که رسول خدا صلى الله علیه و آله در معناى انصاب فرمود: چیزى است که مشرکان براى بتها قربانى مى‌کردند.
«ما ذبحوه لآلهتهم» «1» «ازلام»، نوعى قرعه‌کشى و قمار با چوب است که در جاهلیّت رواج داشته.
امام باقر علیه السلام درباره‌ى خمر فرمود: کلّ مسکر … اذا أخمر فهو حرام «2» هر چیزى که انسان را مست کند، حرام است.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: «قمار با هر وسیله‌اى که باشد، حتّى گردو، حرام است». «3»
در حدیث آمده است: «شارب الخمر کعابد الوثن» «4» شرابخوار، مثل بت‌پرست است.
در شراب، هر نوع همکارى در تولید، توزیع ومصرف آن حرام است.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: «قمار با هر وسیله‌اى که باشد، حتّى گردو، حرام است». «3»
در حدیث آمده است: «شارب الخمر کعابد الوثن» «4» شرابخوار، مثل بت‌پرست است.
در شراب، هر نوع همکارى در تولید، توزیع ومصرف آن حرام است.
امام باقر علیه السلام از پیامبر صلى الله علیه و آله نقل مى‌کند که آن حضرت ده گروه را که به نحوى در شرابخوارى مؤثّرند، لعنت کرد: «غارسها و حارسها و عاصرها و شاربها و ساقیها و حاملها و المحمول الیه و بایعها و مشتریها و آکل ثمنها» «5» آنکه نهال انگور را مى‌کارد، آنکه به ثمر مى‌رساند، سازنده، نوشنده، ساقى، حمل کننده، دریافت کننده، فروشنده و خریدار و هر کس که به نحوى از درآمد آن بهره‌مند مى‌شود، ملعون است.
پیام ها
1- ایمان، با شرابخوارى و قماربازى سازگارى ندارد. یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ … فَاجْتَنِبُوهُ …
2- شراب و قمار، در ردیف بت‌پرستى است. «الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ وَ الْأَنْصابُ» (بنابر این‌که مراد از انصاب، بتها باشد)
پی نوشت ها
«1». نحل، 67.
«2». بقره، 219.
«3». نساء، 43.
«4». تفسیر المیزان
تفسیر نور حجت الاسلام قرائتی