جالبز/ این یکی از سخنان گهربار (!) فرهنگ ایرانی است و افراد هم از ابتدای یک رابطه تا انتهای یک ازدواج ۵۰ ساله به آن عمل می کنند! زنان سعی می کنند با خرج تراشی و بیان خواسته های مادی متعدد ارزش خود را افزایش دهند! مردان هم زمانی که بیشتر خرج می کنند و حاصل دسترنج کاری شان را به پای یک زنِ گرانِ پُر خواسته می ریزند خرسندترند و فکر می کنند گوهر گرانبهاتری به دست آورده اند!
اما ریشه های این تفکر کجاست؟
۱- بدون شک منطق سرمایه داری که منطق مبتنی بر پول و مبادله هر چیز از طریق پول است در شکل گیری این شیوه تفکر نقش دارد. سرمایه داری همه چیز را به کالا تبدیل می کند، کالایی که با پول خرید و فروش می شود و برایش فرقی نمی کند که آن کالا ماشینی لوکس باشد یا اثر هنری فاخر یا حتی انسانی به نام زن. زن کالایی است که برای بدست آوردنش باید پول خرج کرد و هر چه بیشتر خرج کنی می توانی زن لوکس تری (مثل ماشین لوکس تر) بخری!
۲-اما پیش از سرمایه داری هم چنین منطقی ذیل نظام خانواده پدرسالار وجود داشته است. خانواده پدرسالار قویاً به تقسیم کار بیرون و درون خانه بین زن و مرد معتقد است. در این نظام نیز زن در ازای کاری که در خانه انجام می دهد، خرج کردن های مرد را دریافت می کند. لذا مردی که بیشتر برای زنش خرج می کند، انگار او را بیشتر گرامی داشته است. در این سیستم نیز زن با نفقه و مهریه و .. جسمش، عاطفه اش و تلاش هایش خریداری می شود.
حوزه زنان، حوزه ایست که مردسالاری و سرمایه داری در آن به اشتراک نظر و توافق رسیدند و موفق شده اند که زن را به عنوان کالایی که قابل خرید و فروش و قیمت گذاری است در بیاورند.البته جامعه ای که زن در آن کالای قابل خرید و فروش است، مردش هم کارت عابربانک است و ارزشش با ارزش حساب بانکی اش سنجیده می شود، یعنی مرد هم از انسانیتش تهی شده و به پول فروکاسته شده است.
بازی کردن در منطق ” مرد باید خرج کنه تا قدر زن رو بدونه” بازی در چنین پازلی است. بنظرم چه زنان و چه مردان برای نجات انسان و انسانیت از کالایی شدن، باید هوشیارانه میز این بازی را بهم بزنند. زنان تصور نکنند که ارزش شان به پولی است که مردی برای آنها خرج می کند و مردان تصور نکنند که زن ارزشش با خرجی که برایش می کنند تعریف می شود.
نویسنده: زهرا اردکانی ، دانشجوی دکترای ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی