خراسان/ به بهانه روز جهانی دختر از عوامل روان‌شناختی بروز بلوغ زودرس در دختران گفته‌ایم و چند توصیه به والدین دختردار خواهیم داشت
بلوغ زودرس در دختران به آغاز علایم بلوغ زیر سن هشت سالگی گفته می‌شود. این مسئله در کنار عوارض جسمی مانند افزایش احتمال کوتاهی قد، عوارض روان‌شناختی مهمی هم دارد. مطالعات متعدد نشان می‌دهند که احتمال افسردگی در دخترانی که در سنین پایین بالغ می‌شوند، بالاست.متاسفانه این دختران در آینده بیشتر از دیگران در معرض برخی آسیب‌های اجتماعی مانند مصرف مواد مخدر یا روابط جنسی ناسالم هستند و تصویر بدنی منفی در این دختران بیشتر دیده می‌شود؛ اما دلیل بروز بلوغ زودرس در دختران چیست و آیا کاری هست که خانواده‌ها بتوانند خودشان انجام دهند تا از بروز آن تا حدی جلوگیری کنند؟ 11 اکتبر، روز جهانی دختر بهانه‌ای شد تا به این سوالات پاسخ بدهیم.
شاید درباره این عوامل شنیده باشید
طبق نظر متخصصان زمان آغاز دوره بلوغ تحت تاثیر دو گروه عوامل قرار دارد؛ 1- عوامل ژنتیکی و 2- عوامل محیطی. در باره عوامل ژنتیکی، به عنوان مثال مشخص شده که در برخی نژادها به صورت معمول، بلوغ زودتر آغاز می‌شود یا وقتی مادری خود در سنین پایین بالغ شده باشد، احتمال بیشتری دارد که بلوغ دختر او هم در سنین پایین آغاز شود؛ اما در کنار عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی هم در این زمینه نقش مهمی دارند.
در زمینه عوامل محیطی می‌توانیم به دو دسته اشاره کنیم؛ 1- عوامل فیزیولوژیک و 2- عوامل روان‌شناختی. در گروه عوامل فیزیولوژیک یا جسمی، مطالعات تایید کرده‌اند که تاثیرگذارترین عامل، اضافه وزن دختران است. در کنار آن، استفاده از محصولات بهداشتی حاوی برخی مواد شیمیایی خاص هم می‌تواند باعث بلوغ زودرس در دختران شود؛ اما جدای از این مواردی که شاید بیشتر ما درباره آن‌ها شنیده باشیم، عوامل روان‌شناختی هم هستند که می‌توانند در بروز بلوغ زودرس تاثیر بگذارند و کمتر در باره آن‌ها صحبت شده است.
از تاثیر غیبت پدر چه می‌دانید؟
در بسیاری از موضوعات مرتبط با دختران نوجوان، وقتی پای آسیب‌ها و مشکلات به میان کشیده می‌شود، پای پدران و رابطه آن‌ها با دختران نوجوانشان هم به میان می‌آید. بلوغ زودرس هم در این بین، استثنا نیست. برخی مطالعات نشان می‌دهد که غیبت پدر در خانه می‌تواند در بروز بلوغ زودرس برخی دختران نقش داشته باشد. البته جدای از غیبت فیزیکی پدر، برخی بررسی‌ها به تاثیر نداشتن رابطه گرم پدران با دختران خود هم اشاره کرده‌اند و می‌گویند که نبود رابطه مثبت و موثر ممکن است در این میان نقش داشته باشد؛ اما چرا غیبت پدر یا نداشتن رابطه گرم و مثبت می‌تواند چنین تاثیری داشته باشد؟
اختلافات خانوادگی را جدی بگیرید
تنش و استرس در نتیجه اختلافات خانوادگی، یافته دسته دیگری از مطالعات در خصوص عوامل روان‌شناختی بروز بلوغ زودرس است. طبق این بررسی‌ها مشخص شده است که وقتی سطح تنش در خانواده بالاست، احتمال این که بلوغ دختران زودتر آغاز شود، افزایش می‌یابد. البته استثنایی در این زمینه وجود دارد و آن هم زمانی است که سطح تنش داخل خانه بسیار بالاست. تنش بسیار زیاد می‌تواند بلوغ را به شکلی غیرطبیعی به تاخیر بیندازد اما تنش مزمنی که به نسبت زیاد است، برخلاف تصور بسیاری به بلوغ زودرس دامن می‌زند.
برخی متخصصان تصور می‌کنند که ارتباط بین غیبت پدر و بلوغ زودرس دختران هم با کمک این موضوع تا حدی قابل تبیین است؛ نبود پدر یا نداشتن رابطه گرم و صمیمانه بین پدر و دختر، میزان تنش را افزایش می‌دهد و از این طریق احتمال آغاز بلوغ در سنین پایین افزایش می‌یابد.
از تاثیر روش فرزندپروری خود، آگاهی دارید؟
نکته مهمی که برخی متخصصان بر آن تاکید دارند، سبک فرزندپروری والدین است. گاهی اوقات والدین تصور می‌کنند که تنش چندانی در خانواده آن‌ها وجود ندارد اما همزمان فرزندان خانواده برداشت دیگری از این موضوع دارند. در خانواده‌هایی که والدین سبک فرزندپروری تند و مستبدانه‌ای دارند، فرزندان تنش بسیار بالایی را تجربه می‌کنند، در حالی که شاید والدین چنین برداشتی نکنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در خانواده‌های دارای سبک فرزندپروری مستبدانه که کنترل روی فرزندان بسیار شدید است و رفتارهای محبت‌آمیز هم کم دیده می‌شود، احتمال بروز بلوغ زودرس می‌تواند افزایش پیدا کند.
اگر دختر خردسالی دارید…
با توجه به نکاتی که گفته شد و عوارض جدی بلوغ زودرس بر سلامت جسمی و روانی دختران، اگر دختر خردسالی در خانه دارید، از همین امروز تلاش کنید تا جو خانواده را دوستانه نگه دارید، به فرزندتان سخت نگیرید و با رفتارهای تند، او را تحت فشار قرار ندهید و به عنوان پدر برای ایجاد و تقویت رابطه‌ای مثبت و گرم با دختران، انرژی و وقت بیشتری بگذارید.
نویسنده : نرگس عزیزی| کارشناس‌ارشد مشاوره