متن پیش رو در صبح نو منتشر شده و بازنشر آن در جالبز به معنای تاییدش نیست
محمود بهمنی، رییس کل اسبق بانک مرکزی ایران در گفت‌وگو با «صبح‌نو» درخصوص مشکلات و مسائل نظام بانکی کشور، اظهار داشت: منابع بانک‌ها بسیار محدود است؛ این منابع محدودی که بانک‌ها دارند با توجه به جذب منابع است. وقتی ظرفیت‌ها محدود است، نمی‌توانیم انتظارات نامحدود از بانک‌ها داشته باشیم.
وی با بیان اینکه کشور ما بانک‌محور شده است، گفت: دولت کلی بدهی معوق به سیستم بانکی دارد؛ وقتی منابع سیستم بانکی ازسوی دولت قفل می‌شود و بازپرداخت نمی‌شود، بانک‌ها دیگر توان دادن تسهیلات به واحدهای تولیدی و اقتصادی را ندارند.بهمنی با طرح این سوال که در این شرایط بانک‌ها چگونه می‌توانند مسائل خود را حل کنند، گفت: یکی از این شرایط این است که دولت بدهی‌های خود را به نظام بانکی پرداخت کند. دولت بدهی زیادی به سیستم بانکی و بانک مرکزی دارد و وضع مالی بانک‌ها آنقدر خوب نیست که هر انتظاری را بتوانند برآورده کنند.رییس کل اسبق بانک مرکزی ایران درخصوص بدهکاران بانکی تاکید کرد: بانک‌ها در گذشته برای پرداخت به‌اندازه کافی سختگیری می‌کردند اما برخی آمدند و گفتند که بانک‌ها سختگیری نکنند و مقداری ملاحظه مشتریان را داشته باشند؛ بانک‌ها در حالت عادی سخت می‌گیرند اما به مشتریان خوش‌حساب هم کمک می‌کنند.
باید نیازهای جامعه را از بانک‌محوری خارج کنیم
وی گفت: بانک‌ها هیچ‌وقت مشتری خوش‌حساب خود را اگر منابع داشته باشند، لنگ نخواهند گذاشت. اگر منابع نداشته باشند که کاری نمی‌توانند انجام دهند.
بهمنی با بیان اینکه باید نیازهای جامعه را از بانک‌محوری خارج کنیم، افزود: ما باید برخی مشکلات را از بخش‌های دیگر بخواهیم که البته بورس باید فعال شود و خیلی از حوزه‌های اقتصادی دیگر.رییس کل اسبق بانک مرکزی ایران خاطرنشان کرد: وقتی ما می‌گوییم که بانک‌ها سه درصد از منابع خود را به بورس بیاورند، این تکلیف است و در این شرایط منابعی که باید به تولید داده شود می‌گویند که به‌سمت بورس بیاید. در بورس هرچه رشد داشته باشیم تا زمانی که سرمایه واحدها نباشد و در افزایش سرمایه قرار نگیرد، به تولید کمک نمی‌کند و تنها دست به دست می‌شود.وی ادامه داد: در بورس نیز شرایط همینطور است؛ نباید اینقدر دخالت وجود داشته باشد؛ نه در منفی بازار باید دخالت وجود داشته باشد و نه در مثبت بازار. بازار باید کار خود را انجام دهد. رییس کل اسبق بانک مرکزی ایران تاکید کرد: منابع بانک‌ها همان‌طورکه عرض کردم محدود است و درخواست‌ها و نیازها نامحدود؛ یکی از اصول اصلی تخصیص منابع محدود به نیازهای نامحدود است، آن‌ها گزینش می‌کنند و به بهترین مشتری‌های خود وام می‌دهند.
بانک‌های ما مریض هستند
بهمنی با اشاره به اینکه نباید بانک‌ها را تا این حد تحت فشار قرار دهیم، گفت: حال بانک‌های ما خراب است و باید به آن‌ها کمک کنیم. بانک‌های ما مریض هستند و اگر همه حمله کنیم و انتظار داشته باشیم که همه مشکلات کشور را بانک‌ها حل کنند، بانک‌ها از پا درخواهند آمد؛ شما ببینید چه میزان از بانک‌های ما درحال‌حاضر زیان‌ده هستند.رییس اسبق بانک مرکزی ایران افزود: ما نمی‌توانیم هر مقدار منابع را که نیاز داریم با تورم
۴۶ و 47درصد، بانک‌ها را مجبور کنیم که با ۱۸درصد بدهند و بعد هم بگویید بیاید ۱۵درصد بدهید؛ از طرف دیگر می‌خواهند از سپرده‌ها هم مالیات بگیرد. این سپرده‌ها ۱۵درصد سود می‌گیرند، حالا هم باید سه‌درصد مالیات بدهند، می‌شود سود ۱۲درصدی. در این شرایط تمام سپرده‌ها از سیستم بانکی خارج خواهند شد. بهمنی تاکید کرد: سیاست‌های پولی و مالی ما با هم هماهنگ نیست. سیاست‌های پولی و مالی ما باید با هم هماهنگ باشد؛ اگر بانک‌ها را دستکاری کنیم سپرده‌ها خارج می‌شوند و به بازارهای سفته‌بازی مانند طلا، ارز و سکه خواهد رفت.وی ادامه داد: سیاست‌های متناقض و مخالف هم، زمانی می‌تواند موفق باشد که سیاست‌های پولی ارزی و مالی در یک جهت باشد؛ در غیر این صورت، وقتی برخی مخالف هم حرکت کنند نه‌تنها مشکلی را حل نخواهد کرد، بلکه بر مشکلات هم اضافه خواهد کرد.
با مشتری بدحساب باید برخورد شود
رییس کل اسبق بانک مرکزی ایران با اشاره به اینکه در گذشته می‌گفتند که با مشتریان سخت برخورد نکنید، گفت: گفتند که کارخانه‌ها را تملیک نکنید و بگذارید کار کنند؛ وقتی از بانک می‌خواهند مساعدت کند، بحث بدهکاران پیش می‌آید؛ با مشتری بدحساب باید برخورد شود و این امری طبیعی است.بهمنی تاکید کرد: وقتی سود تسهیلات ۱۸درصد و تورم ۴۷ درصد است، هیچ عقلی نمی‌گوید که بدهی‌ها را بازگرداند. پس می‌بینیم که شاخص‌های اقتصادی با هم نمی‌خوانند. بدهکار بانکی می‌گوید که اگر من جریمه هم شوم ۱۸ و ۲۴درصد است؛ چرا باید این را پس بدهم. می‌برد در بازار که تورم نزدیک به ۵۰درصدی وجود دارد.وی تاکید کرد: اصلا فرض کنیم که وام‌ها بدون وثیقه داده شود، اگر این‌ها پس داده نشد، چه باید کرد؟ چه زیر 100میلیون باشد یا بیشتر. این منابع مال مردم است. یک بخش کمی حتی در بانک‌های دولت از آن دولت است، باقی آن از آن مردم است و باید حداقل سود به آن پرداخت شود. اگر ندهند نتیجه ورشکست شدن بانک است.رییس کل اسبق بانک مرکزی ایران افزود: مسوولان باید این مسائل را با هم ببینند. بانک‌ها مسوول هستند؛ البته بانک‌ها هم در حالت عادی سختگیری می‌کنند اما دستکاری کردن این روند وضعیت را سخت‌تر خواهد کرد.بهمنی درخصوص واحدهای تولیدی تملک‌شده ازسوی بانک‌ها، گفت: اگر بانک‌ها بخواهند خودشان این واحدها را راه‌اندازی کنند، گفته می‌شود که بانک‌ها دارند بنگاه‌داری می‌کنند؛ از طرف دیگر، بانک‌ها حق ندارند بنگاه‌داری انجام دهد. بانک با کارخانه‌ای که پولش را نداده است چه کار کند؟ آیا باید این کارخانه را از تولید خارج کند؟ اگر این کار را نکند می‌گویند که بانک‌ها دارند بنگاه‌داری می‌کنند .
مسائل واگذاری واحدهای تولیدی در تملک بانک‌ها
وی تصریح کرد: بهترین راه البته این است که این واحدهای تولیدی سریع واگذار شوند. رییس کل اسبق بانک مرکزی گفت: البته برخی اوقات بانک‌ها می‌خواهند سریع واحدهای تولیدی را واگذار کنند اما مشتری نیست در این شرایط اقتصادی اگر کسی بخواهد بیاید یک کارخانه را بخرد بسیار سخت است؛ البته در واگذاری‌ها هم ایرادهایی بوده و هست اما همه موضوع این نیست.وی تاکید کرد: به‌طور مثال، یک کارخانه را مثلا به ۱۰۰نفر واگذار می‌کنند بعد از مدتی می‌آیند و می‌گویند چرا به ۱۰۰نفر واگذار کرده‌اید به ۲۰۰نفر واگذار می‌کردید و این روند همینطور ادامه‌دار است. درحال‌حاضر دیگر مجموعه‌ها نمی‌توانند تصمیم بگیرند و می‌ترسند. می‌ترسند که روزی برخی بیایند بگویند چرا به این چند نفر واگذار کردی یا چرا اینطور واگذار کردی؟ بهمنی خاطرنشان کرد: به همین دلیل راحت‌طلبی می‌کنند و خود را به خطر نمی‌اندازند. این‌ها مباحثی است که باید دیده شود. رییس کل اسبق بانک مرکزی درخصوص بازنگری در نظامات و مقررات بانکی، گفت: من معتقدم که باید در سیستم‌های بانکی و اقتصادی از کسانی استفاده کنید که در این کار وارد هستند. باید کاری کنیم که هر کسی سر جای خود بنشیند. برخی از تصمیمات افراط و تفریط است و نباید اینگونه عمل کنیم.
نظامات و مقررات بانکی باید بازنگری شود
وی با بیان اینکه نظامات و مقررات بانکی باید بازنگری شوند، گفت: یک کارگروهی باید اشکالات را به‌طور دقیق بررسی و تحلیل کند. راهکارها باید تبیین شوند؛ البته کسانی باید در این کارگروه حضور داشته باشند که سابقه کار بانکی داشته باشند. نمی‌توانیم آهنگر را در شغل دیگری بگذاریم؛ این روند درست نیست. کسی که تجربه حداقل یک‌ساله ندارد، نمی‌تواند اظهارنظر کند. رییس کل اسبق بانک مرکزی تاکید کرد: ما همکارانی در بانک داشتیم که ۲۵ یا 30سال کار کرده بودند؛ باید از این افراد در این کارگروه استفاده شود. کمیته‌ها باید تشکیل شوند که در اجرا کار کرده باشند. اگر در اجرا کار نکرده باشند، نمی‌دانند که باید چه تصمیمی بگیرند. بهمنی افزود: باید افراد خبره که دارای تجربه علمی و تخصصی هستند در کارگروهی به‌منظور بازنگری در نظامات و مقررات بانکی حضور داشته باشند. در بحران۲۰۰۸ چند نفر تصمیم گرفتند و خیلی زود بحران مالی جهانی حل شد. ما نیروهای خوبی داریم و باید از آن‌ها استفاده کنیم.وی با بیان اینکه این کارگروه باید سریع تشکیل شود، گفت: این کارگروه باید بتواند تصمیم بگیرد و تجربه و تخصص لازم را هم داشته باشد و در تمام زمینه‌ها بررسی‌هایی را انجام دهند. ببینند که راه‌های خروج از بحران بورس چیست؟ یا راهکار خروج از وضعیت فعلی بانک‌ها که منابع آن‌ها قفل شده است، چیست؟ یا اینکه بانک‌های ما زیان می‌دهند، دلیلش چیست و چه کارهایی باید انجام شود؟ بهمنی تاکید کرد: به دلیل اینکه تاکنون درست تصمیم‌گیری نشده است، طرح‌هایی که برای اصلاح ساختار بانک‌ها ارائه شده به سرانجام نرسیده است.