هنر زندگی/ امروزه تربیت فرزند یکی از مسائل بسیار مهم و دغدغه بسیاری از پدر و مادرهاست. براساس تحقیقات انجام شده در 70 درصد خانواده‌ها فرزند سالاری حاکم می‌باشد. فرزند سالاری، یک نوع سیستم تربیتی است که روز به روز پسترش پیدا می‌کند. در این خانواده‌ها، فرزندان دارای قدرت تصمیم گیری و تسلط بر خانواده هستند. در این وضعیت حتی خواسته‌های نامطلوب کودکان هم بدون چون و چرا اجرا می‌شود. خانواده‌هایی که بیش از حد انتظارات فرزند خود را برآورده می‌کنند، تنها به او اعتماد به نفس کاذب می‌دهند. بنابراین لازم است در مورد خواسته‌های نامعقول کودک خود به دنبال راهی درست باشید. در ادامه به تعریف فرزند سالاری، آسیب‌ها و راه‌های غلبه بر آن می‌پردازیم. مشاوره خانواده و کودک به شما کمک می‌کند تا سریع‌تر به نتیجه دلخواه خود برسید.
تعریف فرزند سالاری و دلایل شکل گیری آن
وقتی امور کلی خانواده و نیازهای آن و به صورت کلی محور خانواده بر فرزندان متمرکز باشد، به این خانواده فرزندسالار می‌گویند. اما تاثیر پدر یا مادر یکی از دلایلی است که باعث به وجود آمدن فرزندسالاری در خانواده می‌شود. چرا که برخی نیازهای مادر یا پدری که در خانواده‌ای مادر سالارانه یا پدرسالارانه بزرگ شده‌اند، سرکوب شده و برای اینکه فرزندان تجربه مشابه را نداشته باشند به فرزندان خود بیش از حد اهمیت می‌دهند و فرزندسالاری در سیستم خانواده به وجود می‌آید.
در چنین خانواده‌ای والدین نیازهای خود را سرکوب می‌کنند اما نگرانی والدین از آینده کودک یکی دیگر از دلایل مهم فرزند سالاری است. درواقع خانواده‌ها برای کم کردن نگرانی‌ها تمام تلاش خود را برای برآورده کردن اهداف و نیازهای فرزندشان می‌کنند و در این راه حتی از خود و نیازهایشان نیز می‌گذرند.
آسیب های فرزند سالاری
فرزند سالاری هم بر والدین و هم بر فرزندان آسیب هایی را وارد می‌کند. هر وقت تعادل در خانواده بر هم بخورد، همه اعضا دچار آسیب می‌شوند. در واقع می‌توان گفت در خانواده یک نفر نمی‌تواند برنده باشد. مرد سالاری، زن ذلیلی و امروزه فرزند سالاری همگی با خود آسیب هایی را همراه دارند.
برخی از جدی‌ترین و مهم ترین آسیب‌های فرزند سالاری به شرح زیر است:
1. آسیب های وارده بر والدین
اولین آسیب فرزند سالاری در درجه اول متوجه والدین می‌باشد. در این شیوه فرزندپروری والدین تمام خواسته‌های فرزندشان را برایش فراهم می‌کنند. در این شرایط سطح انتظارات کودک از والدین بیشتر می‌شود. همین موضوع باعث فشار بیشتر روی والدین شده و نه تنها از لحاظ روانی بلکه از نظر جسمی نیز آثار نامطلوبی را بر جای می‌گذارد. در آخر این شرایط به تدریج باعث ایجاد فاصله عاطفی بین کودک و والدین می‌شود. برای آگاهی بیشتر در زمینه فرزندپروری کلیک کنید.
2. آسیب های وارده بر فرزندان
از دیگر آسیب‌های جدی که متوجه فرزندان می‌شود، شکل گیری اعتماد به نفس کاذب در کودک است. از آنجا که والدین تمام خواسته‌ها و نیازهای کودک را برآورده می‌کنند، او به یک حس رضایت از زندگی خواهد رسید، اما اگر در محیطی قرار بگیرد که خواسته‌هایش برآورده نشود، احساس خشم و پرخاشگری کرده و یا دچار ناتوانی و احساس ضعف نسبت به توانایی‌های خود می‌شود. کودک با همین شیوه رشد کرده و این اعتماد به نفس کاذب و خودشیفتگی تا بزرگسالی همراه او خواهد بود. اختلال شخصیت خودشیفته و شخصیت وابسته دو اختلالی هستند که ریشه در این شیوه تربیتی دارند. پس کار عاقلانه این است که شیوه تربیتی خود را تغییر دهید و کودکان مستقل‌تری تربیت کنید.
راه هایی برای از بین بردن فرزند سالاری
با انجام برخی کارها می‌توانید فرزند سالاری را از بین ببرید. این راه‌ها به شرح زیر هستند:
1. اقتدار خود را حفظ کند
یکی از راهکارهای مقابله با این موضوع این است که والدین حس صمیمیت با فرزند خود را حفظ کرده اما نه آنقدر افراطی که شخصیت و منزلت خود را در برابر فرزندشان زیر سوال ببرند. علاوه بر حفظ صمیمت، سعی کنید در برخورد با کودکان جدی و قاطع باشید اما عصبانی نشوید. به این صورت می‌توانید خانواده سالم خود را نیز تشکیل دهید. برای آگاهی بیشتر از خانواده سالم کلیک کنید.
2. دلایل را برای او توضیح دهید
یکی از راه‌های از بین بردن فرزند سالاری توضیح دلایل است. بدون استفاده از صدای بلند و یا کلمات نامناسب، فقط دلیل عدم اجرای خواسته نادرست کودک را کوتاه و قاطعانه بیان نمایید و سپس سکوت کنید. هر گاه رفتارهای پرخاشگرانه از کودک سر زد به آن بی توجهی نمایید ولی رفتارهای مطلوب او را در مواقع مختلف توجه و تقویت کنید.
3. در برابر گریه و پرخاشگری تسلیم نشوید
ممکن است کودک شما با رفتارهای پرخاشگرانه و یا سر و صدا در بیرون از منزل بر خواسته خود پافشاری کند. بسیاری از والدین در این شرایط برای حفظ آبرو به حرف کودک گوش می‌دهند. توجه کنید تربیت و شکل گیری درست شخصیت کودک شما از هرچیزی مهم تر است؛ بنابراین در چنین شرایطی دست او را گرفته و محیط را ترک کنید. هرگز در مقابل خواسته‌های نادرست کودک علی رغم گریه‌های طولانی و یا سر و صدا ایجاد کردن، پاسخ مثبت ندهید؛ زیرا او یاد می‌گیرد که از این طریق به خواسته خودش برسد.
4. قانون تعیین کنید
قوانینی برای منزل تعیین کنید، مهم است که به آن‌ها پایبند باشید. این قوانین شامل رفتارهای کودک در منزل و بیرون هم می‌باشد. مثلا بگویید “هر گاه برای خرید می‌رویم مغازه، اگر در خرید وسیله‌ای که توان خرید و یا برنامه خرید آن را نداشتیم اصرار کنی به خانه بر می‌گردیم”، و یا بگویید “ما قرار است امروز فقط این خرید را انجام بدهیم نه چیزی دیگر”. از محرومیت چیزهای مورد علاقه اش برای کاهش رفتارهای نامطلوب اش می‌توانید استفاده کنید.
یادتان باشد که کودک در ابتدا به خاطر تغییر رفتارهای شما بسیار مقاومت و اعتراض می‌کند، اما اگر می‌خواهید از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری کنید نه گفتن به کودک خود را تمرین کنید. روانشناس می‌تواند برای حل این مشکلات راهکارهای مناسبی تعیین کند.
تاثیر خدمات روانشناسی بر از بین بردن فرزند سالاری
فرزند سالاری به هر دلیلی که به وجود آمده باشد، پیامدهای منفی را با خود به همراه دارد و لازم است که برای برگرداندن نظم خانواده، چاره‌ای برای فرزند سالاری در خانواده‌تان بیندیشید. اما مسلما تغییر یک روند و نظام در خانواده کار چندان راحتی نیست و حتی امکان دارد که با استفاده از روش‌های نادرست، مشکلات و اختلافات جدی در خانواده‌تان به وجود بیاید. پس ضروری است که برای از بین بردن فرزند سالاری از یک روانشناس کمک بگیرید. روانشناس و مشاور خانواده با بررسی شرایط، بهترین راهکارها را به شما ارائه می‌‌دهد.