خراسان/ 25 ساله و دانشجوی ارشد محیط‌زیست هستم. مشکل من استرس زیادی است که از زمان ورود به دوره ارشد در من ایجاد شده. با این‌که نمره‌های بالایی دارم ولی می‌ترسم نتوانم پایان‌نامه‌ام را به خوبی ارائه بدهم. البته هنوز کارهای پایان‌نامه‌ام شروع نشده و در حد طرح است. می‌ترسم در آینده شغل هم پیدا نکنم. حتی دوستانم هم سرزنشم می‌کنند برای این همه ترس و استرس. ممنون می‌شوم راهنمایی‌ام کنید.
مخاطب گرامی، اضطراب و استرس دو مقوله کاملا مجزا هستند اما چون علایم یکسانی دارند، معمولا یکسان قلمداد می‌شوند. با توجه به آن‌چه در پیامک‌تان بیان کرده‌اید، فکر می‌کنم مشکل شما اضطراب بی‌کفایتی یا عدم موفقیت باشد نه ترس و استرس. در ادامه، نکاتی در همین باره مطرح خواهد شد.
فهرستی از توانایی‌هایتان تهیه کنید
در این نوع اضطراب(اضطراب بی‌کفایتی یا عدم موفقیت) فرد خود را به قدر کافی خوب نمی‌داند و همواره به دنبال دلایلی است که ممکن است باعث عدم موفقیت شوند. چند دلیل عمده برای ایجاد این حالت وجود دارد. نداشتن عزت نفس کافی، استانداردهای غیر واقع‌بینانه، تمرکز بیش از حد روی نتیجه و … از جمله آن‌ها هستند. همه ما تجربه شکست داریم، پس باید از آن‌ها درس بگیریم. شما یک فهرست از توانایی‌ها و نقاط ضعف خود تهیه کنید. خواهید دید که احتمالا تمام چیزی که برای موفقیت لازم است را در خود دارید یا قابل بهتر شدن هستند.
بیشتر روی مسیر تمرکز کنید تا نتیجه
نتیجه معمولا در اختیار ما نیست. مثلا ترس از پیدا نکردن شغل که در سوال بود، این موضوع به عوامل زیادی مثل شرایط اجتماعی-اقتصادی زمان دانش آموختگی شما، توان علمی شما و… بستگی دارد. شما تنها روی دانش و تلاش خود کنترل دارید. پس آن را به نحو احسن انجام دهید، بقیه مسائل را به خدا بسپارید زیرا در کنترل شما نیستند. هیچ فردی نمی‌داند تا چندسال آینده اوضاع اقتصادی کشور چگونه خواهد شد و چه آینده شغلی برای شما، رقم خواهد خورد.
استانداردهای خود را بازنگری کنید
آیا آن چه از خود انتظار دارید اصلا واقعی و قابل حصول است؟ بلندپروازی خوب است و باعث پیشرفت می‌شود، اما انتظارات غیر واقعی فقط باعث اضطراب می‌شوند. اگر انتظار انجام کاری بی‌نقص دارید، قاعدتا غیر ممکن است.
دوره ارشد برای آموزش اصول اولیه تحقیق و پژوهش طراحی شده است، پس قرار نیست کاری بی‌عیب و نقص ارائه شود. در انتها یادتان باشد که شکست هم بخشی از زندگی است و نمی‌توان از آن گریخت. فقط فردی که کار انجام نمی‌دهد، از شکست مصون است.
نویسنده : دکتر مهدی سودآوری | روان شناس و مدرس دانشگاه