خواص عسل مانوکا چیست و برای درمان کدام بیماری‌ها مفید است؟

جالبز | دسته سلامت – آیا فرق عسل مانوکا با بقیه‌ی عسل‌ها را می‌دانید؟ عسل مانوکا نوعی عسل بومی نیوزیلند است. این عسل توسط زنبورهایی تولید می‌شود که از شهد گل درخت مانوکا (Leptospermum scoparium) که معمولا به عنوان بوته مانوکا شناخته می‌شود، تغذیه می‌کنند. خاصیت ضدباکتری عسل مانوکا همان چیزی است که آن را از عسل سنتی جدا می‌کند. متیل گلیوکسال (Methylglyoxal) ماده فعال آن است و به احتمال زیاد مسئول این اثرات ضد باکتری است. علاوه بر این، عسل مانوکا دارای مزایای ضد ویروسی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است. در ادامه با ۷ خاصیت از میان خواص عسل مانوکا برای سلامت آشنا خواهید شد. 

از زمان‌های قدیم، از عسل برای درمان جراحت، سوختگی و زخم استفاده می‌شده است. در سال ۲۰۰۷، عسل مانوکا توسط FDA آمریکا به عنوان گزینه‌ای برای درمان زخم تایید شد. مطالعات متعدد نشان داده است که عسل مانوکا می‌تواند درمان زخم را بهبود بخشد، بازسازی بافت را تقویت کند و حتی درد را در بیماران مبتلا به سوختگی کاهش دهد. برسی نتایج مطالعه‌ای درباره‌ی اثرات استفاده از پانسمان عسل مانوکا نشان داد که ۸۸ درصد زخم‌ها کاهش اندازه داشتند. همچنین، پانسمان عسل مانوکا به ایجاد یک محیط اسیدی برای زخم کمک کرده است که باعث بهبودی بیشتر زخم شده است.

از دیگر خواص عسل مانوکا کمک به بهبود زخم‌های دیابتی است. مطالعه‌ای در یونان نشان داده که پانسمان زخم عسل مانوکا باعث کاهش زمان درمان در بیماران مبتلا به زخم پای دیابتی شد. عسل مانوکا در بهبود زخم پلک پس از عمل جراحی نیز تأثیر دارد و به گفته‌ی بیماران در اثر استفاده از عسل مانوکا به میزان قابل توجهی درد کمتری داشتند. عسل مانوکا در درمان عفونت‌های زخم ناشی از گونه‌های مقاوم به آنتی بیوتیک، مانند استافیلوکوکوس اورئوس (MRSA) موثر است. از این رو استفاده منظم از عسل مانوکا بر روی زخم و عفونت ممکن است به جلوگیری از MRSA کمک کند. البته باید توجه داشت که عسل مانوکای مورد استفاده برای درمان زخم‌ها، عسل پزشکی (بدون ناخالصی) است و استرلیزه و آماده به عنوان یک پانسمان است.

ارتقای بهداشت دهان و دهان از دیگر خواص عسل مانوکاست. برای جلوگیری از پوسیدگی دندان و حفظ سلامت لثه‌ها، به حداقل رساندن باکتری‌های مضر دهان که می‌توانند باعث تشکیل پلاک شوند، از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین مهم است که به طور کامل باکتری مفید دهان را که مسئول حفظ سلامتی دهان هستند از بین نبرید. مطالعات نشان داده‌اند که عسل مانوکا به باکتری مضر دهان مرتبط با تشکیل پلاک، التهاب لثه و پوسیدگی دندان حمله کرده و آنها را از بین می‌برد. عسل مانوکا با فعالیت ضد باکتری بالا در مهار رشد باکتری‌های مضر دهان مانند پی‌گینگیوالیس (P.gingivalis) و اکتینومیست‌کومیتانس (A. actinomycetemcomitans) موثر است. 

اگر از گلو درد رنج می‌برید، عسل مانوکا می‌تواند در تسکین درد آن به شما کمک کند.  یکی از مهمترین خواص عسل مانوکا ویژگی ضد ویروس و ضد باکتری بودن آنست که می‌تواند به باکتری‌هایی که باعث درد می‌شوند حمله کند و التهاب را کاهش دهد. علاوه بر این، عسل مانوکا باکتری‌های مضر دهان که سبب بروز موکوزیت (از عوارض جانبی رایج تشعشع و شیمی درمانی) می‌شود را کاهش می‌دهد. موکوزیت منجر به التهاب و زخم‌های دردناک غشا‌های مخاطی در مری و دستگاه گوارش می‌شود.

زخم معده از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که انسان‌ به آن مبتلا می‌شود. در این بیماری زخم‌هایی بر روی پوشش معده تشکیل می‌شوند و باعث درد شکم، تهوع و نفخ می‌شوند. اچ. پیلوری (H. pylori) یک نوع شایع باکتری است که مسئول بخش عمده‌ای از زخم معده است. از خواص عسل مانوکا باید به قدرت خارق‌العاده آن به تقویت معده اشاره کرد. تحقیقات نشان می‌دهد که عسل مانوکا می‌تواند به درمان زخم‌های معده ناشی از H. pylori کمک کند. زخم معده همچنین می‌تواند به علت مصرف بیش از حد الکل باشد. بررسی نتایج تحقیق بر روی موش صحرایی نشان داده است که عسل مانوکا از زخم معده ناشی از الکل نیز جلوگیری می‌کند. 

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال گوارشی رایج است. علائم آن عبارتند از: یبوست، اسهال، درد شکمی و حرکات نامنظم روده. محققان دریافتند که مصرف منظم عسل مانوکا می‌تواند به کاهش این علائم کمک کند. تأثیر خواص عسل مانوکا برای بهبود وضعیت آنتی اکسیدانی و کاهش التهاب در موش‌های صحرایی با IBS و کولیت اولسراتیو (نوعی از بیماری روده تحریک پذیر) به اثبات رسیده است. کلستریدیوم دیفیسیل (Clostridium difficile) که اغلب C. diff نامیده می‌شود، نوعی عفونت باکتریایی است که موجب اسهال شدید و التهاب روده می‌شود. عسل مانوکا به سلول‌های C. diff حمله کرده سپس باعث مرگ آنها می‌شود و ازین طریق در روند درمان مؤثر واقع می‌گردد.

سیستیک فیبروزیس یک بیماری ارثی است که به ریه‌ها آسیب می‌رساند و همچنین می‌تواند بر دستگاه گوارش و سایر اندام‌ها تاثیر بگذارد. این بیماری بر سلول‌هایی که موکوس تولید می‌کنند، اثر می‌گذارد و باعث می‌شود مخاط تولید شده غیر طبیعی؛ غلیظ و چسبناک باشد. متأسفانه، عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی در افراد مبتلا به سیستیک فیبروزیس بسیار رایج هستند. پسودوموناس آئروژینوزا (Pseudomonas aeruginosa) و بورخولدریا سپاسیه (Burkholderia spp) دو باکتری رایج هستند که می‌توانند عفونت‌های شدید تنفسی فوقانی را به ویژه در افراد آسیب پذیر ایجاد کنند.

در تحقیقی اثربخشی عسل مانوکا علیه این باکتری‌ها در افراد مبتلا به سیستیک فیبروزیس مورد بررسی قرار داده شد. نتایج نشان داد که رشد و عملکرد آن‌ها در ارتباط با درمان با آنتی بیوتیک مهار می‌شود. بنابراین، محققان نتیجه گرفتند که عسل مانوکا ممکن است نقش مهمی در درمان عفونت‌های تنفسی فوقانی داشته باشد.

یکی دیگر از خواص عسل مانوکا درمان جوش و آکنه است. آکنه معمولا با تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود، اما همچنین می‌تواند در اثر واکنش به رژیم غذایی ضعیف، استرس یا رشد باکتری‌ها در منافذ‌ مسدود شده بوجود آمده باشد. استفاده از عسل مانوکا می‌تواند پوست شما را عاری از باکتری نگه دارد و موجب تسریع روند درمان آکنه شود. همچنین با توجه به خاصیت ضد التهاب آن، می‌تواند التهابات مرتبط با آکنه را کاهش دهد. 

عسل مانوکا یک راهکار موثر درمانیست و زمانی که در کنار درمان‌های متداول استفاده شود، می‌تواند روند درمان را سریعتر کند. اما طبق نظر محققان، مطالعه و تحقیقات بیشتری برای حمایت از خواص مفید آن ضروری است.