تفاوت طبع و مزاج چیست؟ + انواع طبع و مزاج

جالبز | بخش سلامت – تفاوت طبع و مزاج موضوعی است که در گذشته تنها پزشکان طب سنتی و افرادی که درمان با داروهای گیاهی را به داروهای شیمیایی ترجیح می‌دادند به آن معتقد بودند. در حالی که این روزها بیشتر افراد سعی دارند درباره‌ این که طبیعت آن‌ها چگونه است و چه غذاهایی باید بخورند یا نخورند اطلاعات بیشتری به دست بیاورند. در این مقاله از جالبز به بررسی انواع طبایع چهارگانه و مزاج‌ها و تفاوتی که این دو امر با هم دارند خواهیم پرداخت.

---

در صورتی که مطالعه قسمت خاصی از این مطلب مد نظر شماست، با انتخاب عناوین ارائه شده در “فهرست موضوعی” زیر، به موضوع دلخواه خود برسید.

اولین مرحله از بررسی تفاوت طبع و مزاج، کسب دانش درباره هر یک از آن‌هاست. طبع در حقیقت حالت بدنی است که فرد با آن متولد می‌شود و نمی‌توان آن را عوض کرد. در چگونگی شکل گرفتن طبع عوامل زیادی از جمله وراثت، منطقه جغرافیایی، تغذیه و… تأثیرگذار هستند.

بسته به این که در چه خانواده‌ای و در چه اقلیم جغرافیایی به دنیا آمده‌اید، یکی از این طبع‌ها را خواهید داشت.

در ادامه ویژگی‌هایی را که هر یک از این طبع‌ها دارند بررسی خواهیم کرد.

طبع سرد به نوعی طبع قالب در اکثر نقاط جهان است. کسانی که همیشه سرما تا عمق جانشان نفوذ می‌کند و پوستی به رنگ روشن دارند در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند. افراد دارای طبع سرد خونسرد هستند و کمتر می‌توان عصبانی شدن آن‌ها را دید. این افراد میل زیادی به استراحت و خواب دارند و عموماً کم انرژی و کرخت هستند.
افراد دارای طبع سرد سفید شدن مو را زودتر از سایرین تجربه می‌کنند و ممکن است ریزش مو داشته باشند. این افراد نبضشان کند می‌زند و غذایی که می‌خوردند دیرتر هضم خواهد شد. به همین دلیل است که بیشتر افراد دارای اضافه وزن دارای طبع سرد یا تر هستند.
از مشکلاتی که پیش روی افراد با طبع سرد قرار دارد می‌توان به این نکته اشاره کرد که این گروه بیشتر ممکن است به بیماری‌هایی مانند ام اس یا پارکینسون مبتلا شوند.

تعداد افرادی که طبع گرم دارند نسبت به افراد دارای طبع سرد کمتر است. افراد زودجوش و برونگرا که با دیگران زودتر صمیمی می‌شوند و از طرفی بیشتر عصبانی می‌گردند از جمله افراد دارای طبع گرم هستند.
افراد با طبع گرم میل زیادی به خوردن شیرینی‌جات دارند و همیشه بدنشان داغ است. همین موضوع سبب می‌شود که مرتب عطش داشته باشند. علایمی مانند تعریق، جوش و خارش پوست یا شوره سر در این افراد بیشتر است.

تعداد افرادی که طبع معتدل دارند نسبت به افراد دارای طبع سرد و گرم کمتر است. این افراد معمولاً حساسیت‌های خاصی نسبت به دما و غذاهای مختلف نشان نمی‌دهند و بدنشان با شرایط محیطی مختلف سازگارتر است.
با وجود این که افراد دارای این طبع به لحاظ خلق و خو و… پایدارتر هستند؛ اما به دلیل این که بدن آن‌ها در برابر غذا و شرایط آب و هوایی واکنش نشان نمی‌دهد، احتمال این که بیماری نهفته و بدون علایم داشته باشند زیاد است.

برای تمایز و بررسی تفاوت طبع و مزاج باید درباره مزاج و انواع آن نیز دانش کافی داشته باشید. در کتاب ذخیره خوارزمشاهی که کتابی در زمینه پزشکی سنتی است ذکر شده، مزاج از ترکیب عناصر چهارگانه آب، آتش، خاک و باد در بدن پدید می‌آید. افرادی که از مزاج خاصی برخوردار هستند می‌توانند با تغییر شرایط زندگی مانند نوع تغذیه‌ای که دارند، بدن سالم‌تری داشته باشند.

در ادامه انواع مزاج را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

 

با توجه به ترکیب عناصر چهارگانه (آب، آتش، باد، خاک) در بدن فرد دو دسته مزاج وجود دارد، مزاج معتدل و مزاج نامعتدل.

مزاج‌های اصلی عبارتند از:

در افرادی که دارای مزاج گرم و خشک هستند عنصر حاکم بر بدنشان آتش است. افراد با مزاج گرم و تر باید بدانند که باد عنصری است که در بدن آن‌ها نقش غالب را ایفا می‌کند.

در مزاج‌های سرد و تر و سرد و خشک نیز به ترتیب آب و خاک بر بدن حکم‌فرما هستند.
در صورتی که یکی از این مزاج‌ها بر بدن شما غلبه کند مزاج نامعتدل خواهید داشت. برخی از افراد نیز دارای مزاجی متعادل هستند. در بدن آن‌ها عناصر چهارگانه بدون این که نقش حکم‌فرمایی داشته باشند حضور دارند. افرادی با این مزاج‌ها در سه دسته زیر قرار می‌گیرند.

در ادامه ویژگی‌های افرادی با مزاج‌های اصلی یا چهارگانه را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

تفاوت طبع و مزاج در دسته‌بندی‌هایی که برای مزاج‌های گوناگون مانند مزاج گرم و خشک در نظر گرفته شده نیز قابل تشخیص است. هر چند در برخی از مواد شباهت‌هایی میان افرادی با طبع خاص با افرادی که مزاج خاصی دارند دیده می‌شود.
افراد دارای مزاج صفراوی معمولاً پرانرژی هستند. اغلب افرادی که در این دسته بندی قرار می‌گیرند اندامی لاغر با استخوان بندی درشت دارند. شدت گرمایی بودن کسانی که مزاج آن‌ها گرم و خشک است قابل توجه بوده و آن‌ها در بیشتر مواقع عطش دارند.
افرادی که زود عصبانی می‌شوند، موهایی ضخیم و تیره دارند، کمتر از دیگران می خوابند، خونگرم و زودجوش هستند و زیرک و باهوش بودن آن‌ها جلب توجه می‌کند در دسته بندی مزاج گرم و خشک قرار می‌گیرند. کسانی که مزاجشان صفراوی است میل زیادی به خوردن غذاهای سرد و ترش دارند.

 

افرادی با خصوصیات شجاع و جسور و در عین حال صبور و آرام در دسته‌بندی مزاج گرم و تر یا دموی قرار می‌گیرند. آنچه درباره دارندگان مزاج‌ تر و خشک جلب توجه می‌کند، بدن عضلانی و رگ‌های برجسته‌ای است که دارند. این افراد مانند کسانی که در دیگر گروهای دسته بندی مزاج قرار می‌گیرند سرمایی یا گرمایی نیستند؛ اما در صورتی که هوا سردتر باشد برای آن‌ها شرایط مطلوب‌تر خواهد بود تا زمانی که جریان هوای گرم در اطرافشان جریان داشته باشد.

دموی مزاج ها موهایی پرپشت دارند و اشتهای خوبی هنگام صرف غذا از خود نشان می‌دهند. افراد دموی مزاج نسبت به دیگران بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌ های قلبی و عروقی قرار دارند و احتمال این که به فشار خون مبتلا شوند نیز وجود دارد. گرم و تر مزاج‌ها همه غذاها را مصرف می‌کنند، اما اغلب مواقع میل آن‌ها به سمت غذاهای شیرین یا ترش است.

افرادی که میل کمی به خوابیدن دارند، در دسته بندی مزاج سرد و خشک قرار می‌گیرند. این افراد بسیار سرمایی هستند و در فصل زمستان و روزهای سرد سال به راحتی نمی‌توانند خودشان را بپوشانند.
این افراد که رنگ پوستشان در بیشتر مواقع تیره است و موهایی تیره و کم پشت دارند، به نظم و دوراندیشی و خونسردی شناخته می‌شوند. افراد سوداوی مزاج اغلب برونگرا هستند و میل زیادی به مصرف غذاهای شیرین و گرم نشان می‌دهند.

---

بیشتر بدانید: همه چیز در مورد غلبه سودا؛ علائم و راه‌های درمان

---

 

افرادی که اضافه وزن دارند و موهایشان نسبت به دیگران کمتر و نازکتر است در رده افراد دارای مزاج سرد و تر قرار می‌گیرند. این افراد دارای رنگ پوستی سفید هستند و نسبت به دیگران کمتر عطش دارند و تشنه می‌شوند.
افراد بلغمی مزاج ساعت خواب طولانی دارند و کم انرژی بودن و عصبانی نشدن از جمله ویژگی‌های است که مزاج‌های سرد و تر را با آن‌ها می‌شناسند. افراد بلغمی مزاج علاقه زیادی به مصرف ادویه‌های مختلف و غذاهای شیرین نشان می‌دهند و با ترشیجات و مواد غذایی سرد میانه خوبی ندارند.

---

 غلبه بلغم چیست؟

---

حال که با انواع طبع و مزاج آشنا شدید بهتر می‌توانید تفاوت طبع و مزاج را با توجه به دسته بندی‌هایی که برای آن‌ها ارائه شده است بشناسید.

در این قسمت به طور کلی به مقایسه این دو مورد می‌پردازیم.

1. طبع در حقیقت، طبیعت هر فرد است و به صورت ارثی و غریزی به وی منتقل می‌شود. طبع را نمی‌توان تغییر داد، اما مزاج با توجه به نوع غذاهای مصرفی قابل تغییر است.
2. از بیماری‌هایی که به واسطه طبع برای هر فرد رخ می‌دهد به راحتی نمی‌توان پیشگیری کرد؛ اما با تغییر مواد غذایی و ذائقه‌ای که با توجه به مزاج افراد مختلف تعیین شده می‌توان آن‌ها را از خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف مصون نگه داشت.
3. با شناخت مزاج می‌توان در بدن تعادل برقرار کرد اما این موضوع برای طبع صدق نمی‌کند.

آگاهی از تفاوت طبع و مزاج برای افرادی که به طب سنتی رو آورده و می‌خواهند زندگی سالم‌تر و شادتری داشته باشند یک امر مهم است. با وجود این که طبع قابل تغییر نیست، اما مزاج را می‌توان با توجه به مزاج سرد یا گرم تغییر داد.

شما در کدام دسته بندی از طبع و مزاج‌ها قرار می‌گیرید؟ حال که با تفاوت طبع و مزاج آشنا شدید فکر می‌کنید تا چه اندازه می‌توانید سبک زندگی‌تان را بهبود ببخشید؟ توصیه می‌کنیم 8 گام برای شناسایی مزاج و تشخیص سردی و گرمی بدن را نیز در مجله جالبز مطالعه کنید. فراموش نکنید که نظرات و پیشنهادهای خود را با ما و مخاطبین در میان بگذارید.