فدک سرزمینی یهودی نشین بفاصله ۱۲۰کیلومتری شمال مدینه است ساکنان فدک داوطلبانه با پیامبر اسلام مصالحه کردند و پیامبر هم پذیرفتند که آنها در انجام مراسم مذهبی آزاد باشند و نیز حکومت اسلامی امنیت منطقه آنان را حفظ کند.
سرزمینهایی که مردمش با قرارداد صلح و بدون جنگ تسلیم می شوند اختصاص به پیامبر دارد(۶/حشر)
در خصوص فدک اما پیامبر از جانب خدا مامور شدند آن را به حضرت فاطمه واگذار نمایند(۲۶/اسرا)
ارزش اقتصادی فدک را بین ۲۴ تا۷۰هزار دینار براورد کرده اند فاطمه (س) آنجا کارگزانی گماشته و اقدام به آبادانی نمودند. پس از رحلت پیامبر، خلیفه در اولین اقدامات خود کارگزاران فاطمه (س) را عزل کرد و فدک را مصادره نمود.
حضرت فاطمه (س) در همان حال که عزادار پدر بود راسا در جمع مردم حضور یافت و در سخنرانی غرا مطالب مهمی را بیان فرمود از جمله این که به تصرف ملکش(فدک) اعتراض کرده و با دلائل قرآنی و حقوقی فدک را مطالبه نمود.
این حرکت حضرت فاطمه برای انسان معاصر چه معنایی دارد؟
آیا مقام والای علمی و عرفانی بی نظیر حضرت فاطمه با فعالیت اقتصادی و آبادانی در تضاد نبود؟
آیا توجه ایشان به آخرت باید مانع امور اقتصادی و مادی میشد؟و مطالبه مستند و مستدل وی در آن صحنه تاریخی،دنیا دوستی و مادیگرایی تلقی نمیشود؟
آیا آنگونه که در بعضی تحلیلها آمده اقدام سریع و قاطع فاطمه (س) برای بازپس گیری فدک حرکتی پوششی برای احقاق حق جانشینی حضرت علی (ع) بود و مقام بلند معنوی ایشان اجل از مطالبه تکه زمینی بود؟
مبینیم که حضرت در این خطبه بطور آشکار از حق جانشینی حضرت علی دفاع میکند بی آنکه نیازی به محمل و پوشش قراردادن فدک برای این امر باشد.
در رفتار و گفتار فاطمه (س)
۱- فدک خودش موضوعیت دارد زیرا در اسلام مالکیت افراد بر اموالشان ثابت است و حکومت حق تملیک و مصادره ندارد ولو آن که برای خودش نباشد و به بیت المال ملحق شود
۲- اقدام فاطمه (س)گویای ان است که صاحب مال باید آن را به جریان بیندازد و عامل پیشرفت و آبادانی باشد و ان را مهمل نگذارد.
۳-در نگاه ایشان پرداختن به امر اقتصادی منافاتی با علم و عرفان و عبادت و ایمان ندارد و فرد را به مادیگرایی تقلیل نمی دهد.
۴-حضرت فاطمه ترجمان کلام خداست که اموال(یا اقتصاد) را مایه قوام جامعه قرار داده و فرموده آن را بدست بی تدبیران و بیخردان نسپرید(۵/نساء)
۵- حضرت فاطمه حرکتی را که برای بازپس گیری مال دنیا انجام میدهد با عمل به قرآن،رنگ خدایی میزند و شایبه ای از دنیاطلبی و مادیگرایی باقی نمیگذارد.
نویسنده: شهره رضوی