نشانه های روی پستان که باید جدی گرفت ؛ چه چیزی عادی و طبیعی و چه چیزی موجب نگرانی است؟
پستان ها از حساس ترین نقاط در بدن خانم ها هستند که به دلیل شیوع سرطان سینه توجه بیشتری به آنها میشود اما هر علامتی در پستان ها نشانه خطر نیست. شکایت زنان درمورد پستان در گونه ها و اندازه های مختلف می باشد. غده ها، درد و سایر وضعیت های غیرعادی تمامی زنان را یک یا چند بار تحت تاثیر و اذیت قرار داده است.
داشتن برخی از نگرانی ها امری عادی می باشد. آموزش های ارائه شده درمورد سرطان پرستان، علت اصلی برخی از شکایت – اما نه همیشه- مربوط به پستان می باشند.
در ادامه این بخش مهم از سلامت جالبز چند نگرانی اصلی مربوط به پستان که جزو شکایات اصلی بیماران می باشند، مورد بررسی قرار گرفته اند این موارد می توانند نشان دهنده سرطان پستان و گاهی اوقات نیز نمادی از حالات غیرسرطانی باشند گاهی اوقات بیان تفاوت امکان پذیر بوده ، اما اغلب اوقات بدون ارزیابی تشخیصی ممکن نمی باشد بنابراین، در صورتی که یکی از علائم زیر را مشاهده نمودید، با پزشک خود مشورت کنید.
نشانه های نگران کننده روی پستان
فراموش نکنید که هر تغییری هم نشانه خطر و نگرانی نیست .
1. غده:
در واقع، نه تنها در صورت مشاهده غده، بلکه در صورت حس هرگونه تغییری در بافت پستان باید به پزشک خود مراجعه نمایید.
بهترین زمان برای بررسی پستان ها پایان دوره قاعدگی می باشد، چرا که در این زمان، پستان ها دارای ورم و درد هستند. هنگام معاینه پستان ها، به دنبال چیزی سفت که متعلق به پستان نیست، باشید. این غذه همانند نخود یا لوبیای یخ زده یا حتی نرم تر و یا همانند سنگ مرمر سفت تر، می باشند.
بسیاری از زنان چنین تصور می کنند که اگر غده حرکت نماید، نشانه ای از سرطان نمی باشد.اما این افسانه ای بیش نیست. سرطان پستان تقریبا با حالت متحرک غده آغاز می گردد.تا زمانیکه رشد نموده و به بخشی از پستان متصل نشوند، حرکت خود را ادامه می دهند.
اغلب غده های سرطانی بدون درد می باشند، هرچند که سرطان های پستان که به سرعت رشد و توسعه می یابند، گاهی اوقات همراه با درد می باشند.
بدون تصویربرداری تشخیصی نه شما و نه ارائه دهندگان خدمات بهداشتی – بدون توجه به میزان سطح سواد – قادر به تشخیص سرطانی بودن یا نبودن غده نمی باشید.
درصورتی که ارائه دهندگان خدمات بهداشتی بدون تصویربرداری از جمله “نگران نباشید، همه چی روبراه است” استفاده نمایند، این امر تشخیص سرطان پستان (سینه) را به تاخیر می اندازد. اجازه ندهید تا پزشک شما به جای تشخیص با راه کارهای صحیح، حدس بزند. تصویربرداری بهترین روش برای تشخیص است.
در زنان 30 سال به بالا، برای بررسی توده یا آهکی شدن در پستان باید حتما از ماموگرافی استفاده گردد.سپس از سونوگرافی برای ارزیابی ویژگی های توده (حالت جامد یا آبگونه) به منظور تشخیص، استفاده می شود.
در زنان زیر 30 سال، از سونوگرافی استفاده می کنند، چرا که معاینه سینه های زنان جوان با ماموگرافی امری دشوار است.در کل، هر توده مشکوکی باید بیوپسی گردد ، توده سرطانی می تواند در قالب بافتی در پستان، کیست خوش خیم یا فیبروآندوم نیز باشد.
2. درد:
اغلب زنان گاهی اوقات دردهای ناگهانی در سینه خود حس می نمایند. اینگونه دردها معمولا نشانه ای از سرطان نمی باشند.این امر به ویژه در دوران یائسگی به دلیل تغییرات هورمنی عادی و رایج می باشد، و گاهی اوقات نیز ناشی از درمان های هورمنی است. در برخی از زنان، این درد با مصرف کافئین افزایش می یابد.
به ویژه در زنان مسن، هنگامیکه این درد در یک نقطه متمرکز شده باشد، تصویربرداری به منظور تشخیص امری ضروری است. به ندرت چنین علائمی، نشان دهنده سرطان می باشد.
علت ناراحتی های پستان در زنان
تغییرات عجیب پستان ها
3. سینه های آبگونه:
بافت آبگونه در پستان امری معمول و رایج می باشد – چنین وضعیتی تقریبا در نیمی از زنان قابل مشاهده است.منظور از آبگونه شدن پستان، مشاهده بافت در پستان هنگام ماموگرافی می باشد.
یکی از تصورات رایج غلط درمورد زنانی که دارای بافت های توده ای و سفت می باشند، این است که این زنان دارای سینه های آبگونه هستند.اما چنانچه در بخش سلامت جالبز می خوانید این وضعیت ها هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند.
در عین حس سفتی در سینه، ممکن است هیچ نشانه ای از آبگونه بودن در ماموگرافی مشاهده نشود.تراکم شدید در پستان همراه با ریسک بالای ابتلا به سرطان سینه می باشد.علاوه بر این، تشخیص سرطان در زنان دارای سینه های متراکم تر، امری دشوارتر می باشد.
از این رو، در سال های اخیر، بسیاری از دولت ها دستور آگاهی زنان از تراکم سینه های خویش را صادر نموده اند. درصورتی که پس از ماموگرافی بعد خود از متراکم بودن سینه های خویش آگاه شدید، نگران نباشید.
به احتمال زیاد تغییر قابل توجهی در بدن شما رخ نداده است و این تغییر در سطحی بسیار ناچیز می باشد. زنانی که دارای سینه های متراکم می باشند، باید درمورد عوامل ریسک سرطان سینه و روش های غربالگری با پزشک خود مشورت نمایند.
توموسنتز دیجیتالی سینه که تحت عنوان ماموگرافی سه بعدی یا “تومو” نیز شناخته می شود، تشخیص سرطان در زنان دارای سینه های متراکم را به اندازه 25 تا 40 درصد افزایش و میزان خطا را نیز به اندازه 15درصد کاهش داده است. MRI سینه برای زنانی که در معرض خطر بیشتر قرار دارند، ممکن می باشد.
4.تاریخچه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه:
تنها حدود 10 تا 15 درصد از سرطان های سینه، وراثتی می باشند.با این حال، تاریخچه خانوادگی ابتلا به سرطان سینه از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.هر ساله باید اطلاعات پزشکی خود را با توجه به تاریخچه خانوادگی به روز رسانی نمایید.
درصورتیکه یکی از موارد زیر در یکی از اعضای خانواده شما وجود داشته باشد، امکان ابتلا به سرطان سینه در شما است:
-تشخیص سرطان سینه در 50 سالگی یا سنین پایین تر
-سرطان سینه در هردو سینه
-سرطان پستان در مردان
-سرطان پستان دارای سه ژن گیرنده
-سرطان تخمدان
-سرطان بدخیم پروستات
جهش های ژنتیکی BRCA جزو شایع ترین علل ارثی سرطان سینه می باشند که از هر 400 نفر یک نفر دارای چنین جهشی است.اگر سرطان سینه در تاریخچه خانوادگی شما وجود داشته ، تخمدان، پروستات یا پانکراس باشید، باید مشاوره ژنتیکی دریافت نمایید.
افراد مبتلا به جهش های ژنتیکی باید از غربالگری های پیشرفته، دارو یا حتی جراحی به منظور کاهش ریسک، استفاده نمایند.
5. ترشح نوک سینه:
بسیاری از زنان بعد از پایان دوره شیردهی، تشرح هایی از سینه خویش را گزارش نموده اند.سایر زنان نیز ترشح هایی به رنگ سبز، قهوه ای مایل به زرد یا حتی سیاه از چندین مجرا، را مشاهده نموده اند.
هر چند که چنین وضیعتی زنگ خطری می باشد، اغلب اوقات این ترشحات بدلیل باقیمانده های موجود در مجراهای خروجی بوده و بی ضرر می باشند.
بارها در بخش سلامت جالبز و در مطالب مربوط به پستان هشدار داده شده است که در صورت مشاهده هرگونه تشرح از نوک سینه، سینه را فشار ندهید چراکه فشار دادن منجر به بدتر شدن وضعیت می گردد.
در صورت مشاهده اینگونه ترشح ها از نوک سینه به پزشک مراجعه نمایید:
-(بدون فشار دادن) خود بخود ترشح گردد
-خونی یا شفاف بودن ترشح
-خارج شدن از یک مجرا در سینه
حدود 10% اوقات چنین ترشحی نشانه ای از وجود سرطان سینه است.با این حال، هنگامیکه این ترشح تیره باشد، اغلب اوقات به دلیل پاپیلوم خوشخیم درون مجرایی است.
سینه ها و نوک سینه ها دارای اندازه ها و اشکال مختلف می باشند. سینه های هر فرد متفاوت بوده و به گونه های مختلف رشد و پرورش می یابند، و سینه های هیچ فردی مشابه فردی دیگر نمی باشد.
مشکلات و بیماری های مربوط به پستان ها
تغییرات و نشانه هایی روی پستان که نگران کننده نیستند
سایر نکات درباره سینه ها که چندان خطرناک نیستند و امری طبیعی می باشند:
1. اندازه و شکل سینه:
اندازه و شکل سینه ها توسط ژن های به ارث رسیده از والدین تعیین می شوند.هیچ روشی برای بزرگتر یا کوچکتر کردن سینه ها یا تغییر شکل آنها وجود ندارد.سینه ها همراه با رشد و در دوره های مختلف زندگی، تغییر می یابند.
2. شکل، اندازه و رنگ نوک سینه:
نوک سینه دارای اشکال، اندازه ها و رنگ های مختلف می باشند. می توانند:
-نوک سینه ها به بالا یا پایین
-تیره یا کمرنگ
-بزرگ یا کوچک
-متفاوت بودن در دو سینه باشد.
امکان تغییر اندازه، شکل یا رنگ نوک سینه وجود ندارد. برخی از دختران دارای نوک سینه های تیره و برآمده (عمودی شدن) هنگام قرار گرفتن در معرض سرما یا مالش آنها، می باشند.
برخی نیز دارای نوک های سینه همواره برآمده هستند. در صورت احساس ناراحتی یا ناخوشایندی از داشتن نوک سینه برآمده از سوتین های ابری برای پنهان نمودن آنها یا از کاورهای رنگ پوست برروی نوک سینه ها، استفاده نمایید.
3. سینه های غیرمشابه و نامتقارن:
داشتن سینه ای بزرگتر از دیگری یا یکی بالاتر یا پایین تر از دیگری، امری معمول و عادی می باشد گاهی اوقات یکی از سینه ها سریع تر از دیگری رشد می نماید.
کار خاصی درمورد سینه های غیر یکسان نمی توان انجام داد.همراه با افزایش سن بسیاری از این تفاوت ها رفته و رفته کاهش می یابند.سوتین مناسب تا حدودی برای از بین بردن این تفاوت، قابل استفاده می باشد.
4. نوک سینه وارونه:
برخی از زنان دارای نوک های سینه وارونه – هنگامیکه یکی یا هردو نوک سینه به جای داخل رو به بیرون باشند – می باشند. نوک سینه وارونه از بدو تولد یا در حین رشد سینه، رخ می دهد.
اگر همواره دارای نوک های سینه وارونه بوده اید، این امر عادی بوده و جای نگرانی وجود ندارد.
گاهی اوقات، نوک سینه وارونه درصورت مالش برآمده می شوند، و در نهایت پس از رشد کامل سینه یا زایمان و شیردهی، همواره به صورت برآمده باقی می مانند.
در صورت احساس نارضایتی از چنین وضعیتی می توان از ناپلت – انگشتانه مانند – استفاده نمود تا بدین ترتیب نوک سینه رو به بیرون برآمده گردد.
چه علائمی روی پستان بی خطر است؟
موارد بی خطر برای پستان ها
5. موهای اطراف نوک سینه:
در برخی از دختران، رویش مو در اطراف نوک سینه و آرئولا (نواحی تیره تر پوست در اطراف نوک سینه) قابل مشاهده می باشد. این امر عادی بوده و جای نگرانی وجود ندارد.
در صورت نارضایتی از موهای اطراف نوک سینه، می توان با بهره گیری از قیچی کوچک، این موها را کوتاه نمود. این امر بهتر از اصلاح مو می باشد، چرا از بروز عفونت جلوگیری می نماید.
6. درد و حساسیت در سینه:
هنگام رشد سینه ها امکان بروز احساس سوزش و درد در قفسه سینه وجود دارد.پس از آغاز دوره قاعدگی، تغییرات هورمنی یک هفته یا بیشتر از شروع قاعدگی ماهانه، منجر به احساس ناراحتی، درد و سوزش می گردد.
با این حال، این امر در تمامی افراد قابل مشاهده نمی باشد.گاهی اوقات سوتین غیرمناسب منجر به ایجاد حس درد و ناراحتی می گردد، از این رو، حصول اطمینان از داشتن سوتین مناسب، ضروری می باشد.
درصورتیکه احساس سوزش یا درد حس شده در سینه ها از بین نرود، باید به پزشک مراجعه گردد. والدین، پرستار مدرسه یا پزشک عمومی برای از بین بردن این احساس درد و سوزش، قادر به تجویز مسکن می باشند.
7. سینه های سفت و محکم:
سینه ها می توانند سفت یا برجسته – هردو وضعیت عادی هستند- باشند. در دوره قاعدگی، امکان سفت یا برجسته شدن سینه ها وجود دارد، اما پس از پایان دوره قاعدگی، سینه ها به حالت عادی خود باز می گردند.
در حین رشد و تکامل، سینه ها قادر به سفت شدن می باشند و این امر به صورتی عادی منجر به تغییراتی در بافت سینه می گردد.
به ندرت توده ها نشانه هایی از شرایط خوشخیم در سینه می باشند، که باید حتما توسط پزشک معاینه شوند. “خوشخیم” به معنای بی ضرر بودن می باشد، و وضعیت خوشخیم منجر به سرطان سینه نمی گردد.
یکی از گونه های معمول توده که در حین رشد و تکامل سینه قابل مشاهده می باشد، به عنوان فیبروآدنوما شناخته می شود. درصورت مشاهده هرگونه توده نگران کننده به پزشک باید مراجعه گردد.
با وجود اینکه احتمال وجود بیماری بسیار اندک می باشد، معاینه توده توسط پزشک منجر به برطرف شدن نگرانی ها می گردد. به منظور حس راحتی در حین معاینه می توان به پزشک یا پرستار زن مراجعه نمود.
8. علائم کشش:
علائم کشش در زنانی که با سرعت نسبتا بالا رشد و تکامل می یابند، قابل مشاهده می باشند.این علائم خطوط قرمز رنگی می باشند که بر روی پوست نمایان می شوند.
بسیاری از دختران در دوره بلوغ این علائم را مشاهده می نمایند، و گاهی اوقات نیز در صورت اضافه وزن یا لاغری ناگهانی نیز رخ می دهند.این خطوط در دوره بارداری نیز ایجاد می شوند.
با گذشت زمان، این علائم کشش از بین می روند، اما هیچ کرم مخصوصی برای از بین بردن آنها وجود ندارد.برای جلوگیری از بروز این خطوط کشش به ویژه در صورت رشد و تکامل سریع بدن، کار خاصی به جز مرطوب نمودن پوست نمی توان انجام داد.
9. ترشح (مایع) از نوک سینه:
پس از تکمیل رشد سینه ها معمولا در سن 17 سالگی، برخی از تشرحات مایع از نوک سینه ها قابل مشاهده می باشند. این امر کاملا عادی بوده و معمولا پس از ورزش یا ماساژ سینه یا نوک سینه، رخ می دهد.
ترشحات نوک سینه معمولا سفید رنگ بوده، اما بازه ای وسیع از رنگ های زرد تا سبز تا قهوه ای/ قرمز را نیز در بر می گیرند. حجم این ترشحات معمولا بسیار ناچیز می باشند.
اگر میزان ترشحات نوک سینه مقدار قابل توجهی باشد باز هم جای نگرانی – به پزشک یا پرستار خود مراجعه و نگرانی مربوط به این ترشحات را با وی در میان بگذارید – نیست.
10. سینه و نوک سینه اضافی:
تعداد بسیار اندکی از دختران دارای یک یا دو سینه اضافی می باشند.این موارد همانطور که پبش از این هم در بخش سلامت جالبز گفتیم و تحت عنوان سینه فرعی شناخته می شوند، در بخش پایینی شکم قرار دارند.
این موارد معمولا از بدو تولد مشاهده می شوند، اما گاهی اوقات در حین بلوغ نیز رخ می دهند.برخی از افراد نیز دارای نوک سینه اضافی می باشند.این موارد معمولا در زیر سینه یا بالای شکم مشاهده می شوند.
سینه های فرعی و نوک سینه اضافی منجر به ایجاد حس اضطراب یا خجالت می شوند اما کاملا عادی می باشند. گاهی اوقات منجر به ترشح می شوند ،اما این امر نگران کننده نمی باشد. سینه و نوک سینه اضافی از منظر سلامتی مشکلی ایجاد ننموده و نیازی به برداشت آنها وجود ندارد.
دختران در دوره قاعدگی برخی از تغییرات عادی نظیر حس سنگینی و التهاب در سینه های فرعی و سینه های طبیعی خود می نمایند. در صورت ناراحت کننده بودن این وضعیت، باید با پزشک یا پرستار مربوطه مشورت شود.
11. رشد و تکامل بیش از حد:
تعداد بسیار اندکی از دختران در دوره رشد و بلوغ خود، با رشد بیش از حد سینه ها مواجه می شوند که در این وضعیت، سینه ها بیش از حد معمول رشد و تناسب خود با سایر بخش های بدن را از دست می دهند. این امر تحت عنوان هیپرتروفی سینه شناخته می شود. علت این امر ناشناخته باقیمانده اما چنین فرض شده است که این وضعیت ناشی از افزایش حساسیت نسبت به هورمون ها می باشد.
**دختران مبتلا به هیپرتروفی سینه بدلیل اندازه سینه خود احساس خجالت می نمایند و این امر گاهی اوقات علایم جسمی نظیر کمر درد را نیز به همراه دارد، که عبارتند از:
رژیم و کاهش وزن تاثیری در کاهش سایز سینه برای افراد مبتلا به هیپرتروفی سینه ندارند. عمل جراحی تنها گزینه برای کوچک نمودن اندازه سینه است در صورت تمایل به انجام چنین عملی باید به پزشک یا پرستار مربوطه مراجعه گردد.
پستان و علائم جدی آن
موارد غیر معمول پستان
برخی از تغییرات پوستی عادی نمی باشند، که این موارد عبارتند از:زخم، تورم (ورم)، پوسته پوسته شدن، پولکی شدن، قرمزی، کمرنگ شدن یا کشیده شدن پوست.
معاینه توده در سینه باید توسط متخصص انجام بگیرد. اغلب توده های موجود در سینه خوشخیم و غیرسرطانی می باشند، اما نکته مهم در تشخیص، معاینه توسط متخصص و بررسی تاریخچه خانوادگی می باشد.
شکل و اندازه سینه
عامل وراثتی یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده اندازه رشد سینه ها می باشد. کرم های مخصوص، ورزش ها یا لباس ها تغییری دائمی در اندازه سینه ایجاد نمی نمایند.
اندازه سینه به دلیل افزایش/کاهش وزن یا در طی/بعد دوره بارداری تغییر می نمایند اما اغلب اوقات، اندازه سینه پس از دوران بلوغ بدون تغییر باقی می ماند. داشتن سینه های غیریکسان نیز امری عادی می باشد. به دلیل متفاوت بودن سایز در دو سینه، زنان در طول دوره شیردهی، متوجه این نکته می شوند که یکی از سینه ها بیشتر از دیگری شیر تولید می نماید.
ترشحات خود بخودی از نوک سینه باید توسط متخصص معاینه شوند. این امر بنابر دلایل مختلف نظیر دارو، تحریک مزمن سینه، بیماری تروئیدی یا سایر بیماری های مزمن، رخ می دهد. ترشحات خونی یا زرد رنگ (آبگونه) به ویژه از یک مجرا باید توسط متخصص بررسی شوند.
نوک سینه ناهموار
ناحیه آرئولا حاوی غدد روغنی کننده متعدد تحت عنوان “غدد مونتگومری” می باشد. این غدد با برآمده شدن آرئولا نمایان شده و کاملا عادی می باشند.
رنگ و گونه های آرئولا. آرئولا دارای اندازه و رنگ های مختلف می باشند و این امر عمدتا وابسته به عوامل ارثی می باشد. در برخ ی از زنان در دوره بارداری یا شیردهی رنگ تیره یا افزایش در اندازه آرئولا مشاهده شده است، اما، این وضعیت پس از پایان دوره شیردهی به وضعیت پیش از بارداری باز می گردد.