حامی هنر زندگی/ انسان موجودی اجتماعی است وهمین امر لزوم داشتن مهارت های ارتباطی را مشخص‌تر می‌کند. مهارت های ارتباطی به طور کلی شامل دو نوع مهارت کلامی و غیر کلامی می‌شوند. وجود این مهارت‌ها در روابط بین فردی، کاری، تحصیلی و مکاتباتی بسیار ضروری است. مهارت‌های ارتباطی قابل یادگیری بوده و می‌توان با تمرین و آموزش آن‌ها را در خود تقویت کرد. اما همین ارتباطات گاهی سبب آسیب می‌شوند پس باید درک عمیقی از فرآیند ارتباطات برای موفقیت در جنبه‌های مختلف زندگی داشته باشید. عدم برقراری ارتباط موثر با دیگران می‌تواند به دلایل مختلفی چون عدم اعتماد به نفس و یا مشکلات دوران کودکی رخ دهد. ریشه یابی ناتوانی فرد در عدم برقراری ارتباط در جلسات مشاوره روانشناسی قابل بررسی است. در ادامه مطلب به بیان اهمیت مهارت‌های ارتباطی و انواع آن می‌پردازیم.
مهارت های ارتباطی
مهارت ارتباطی به توانایی فرد برای انتقال اطلاعات به دیگران به صورت موثر و کارآمد گفته می‌شود. مهارت ارتباطی عمیق و کارآمد می‌تواند باعث بهبود ارتباطات بین فردی و تجاری شود، در نتیجه رضایت از زندگی نیز افزایش پیدا می‌کند. اولین مرحله در ارتباط گرفتن با دیگران تولید اطلاعات و سپس پیدا کردن راهی برای رساندن اطلاعات به دیگران است. فرآیند برقراری ارتباطات صحیح علاوه بر اطلاعات، به شیوۀ انتقال آن‌ها نیز بستگی دارد. هر کسی به شیوه خاصی از مهارت های ارتباطی برای انتقال پیام استفاده می‌کند. هر چه فرد بر دیگر مهارت های زندگی تسلط بیشتری داشته باشد، به شیوه بهتری با دیگران ارتباط برقرار می‌کند.
اهمیت افزایش مهارت های ارتباطی در زندگی
تقویت مهارت های ارتباطی در شکل گیری یک ازدواج موفق، دوستی‌های پایدار، فرصت‌های شغلی بیشتر و پیشرفت در زمینه‌های مختلف نقش دارد.
شما با مهارت های ارتباطی می‌توانید به جایگاه‌های بالاتری در زمینه کاری خود دست یابید و به راحتی تبدیل به مدیری موفق و ثروتمند شوید. از همه مهم‌تر این مهارت‌ها در برقراری ارتباط با دیگران اعتماد به نفس شما را بالا برده و دید مثبت‌تری نسبت به خودتان ایجاد می‌کند. افزایش مهارت‌های ارتباطی در میان اعضای خانواده، به ویژه در ارتباط با فرزندان، در شکل‌دهی یک خانواده سالم به شما یاری می‌رساند. برای آگاهی بیشتر از نحوۀ ارتباط موثر با فرزندان از مشاوره خانواده و بهبود ارتباطات در دیگر زمینه‌ها از مشاوره روانشناسی بهره ببرید.
انواع مهارت های ارتباطی کلی
مهارت های ارتباطی کلی چند نوع دارند که عبارتند از:
1. مهارت های انتقال پیام
این مهارت‌ها شامل مهارت‌های ارتباط کلامی و ارتباط غیر کلامی می‌شوند. مهارت‌های کلامی به کلمات و جملات بیان شده و دیگر اصواتی که منجر به انتقال اطلاعات و معانی می‌شوند، مربوط است. مهارت‌های غیر کلامی بیشتر به زبان بدن مربوط می‌شوند که چگونه علاوه بر صحبت کردن با استفاده از حرکات بدنی، چهره، طرز نشستن و ایستادن بر دیگران تاثیر گذاشته و در مواقعی پیامی را به آن‌ها انتقال دهید.
2. مهارت های دریافت پیام
مهارت‌هایی که با استفاده از آن‌ها پیام‌های مخاطب دریافت می‌شوند. در این مورد، مهارت‌های خوب گوش دادن، مشاهدۀ با جزئیات و پاسخ دادن مدنظر است.
انواع مهارت های ارتباطی جزئی
مهارت‌های ارتباطی جزئی انواع مختلفی دارند و به شرح زیر هستند:
1. مهارت های ارتباطی بین فردی
پرورش این مهارت‌ها در ارتباط روزمره با دیگران بسیار اهمیت دارد. افزایش و تقویت مهارت‌های بین فردی با استفاده از تقویت مهارت‌های انتقال و دریافت پیام صورت می‌گیرد. برای افزایش این مهارت ارتباطی در خود، نکات زیر را به کار بگیرید. این نکات شما را در برقراری ارتباط موثر و صلح آمیز با دیگران یاری می‌دهد.
در مرحلۀ اول باید شنوندۀ خوبی باشید. اینکه به چه میزان بتوانید پیام خود را به مخاطب برسانید به درک عمیق گفته‌های طرف مقابلتان بستگی دارد. برای نشان دادن علاقه خود به صحبت‌ها دیگران، از آن‌ها سوال بپرسید.
معمولا افراد به سمت کسانی جذب می‌شوند که علاقۀ واقعی آن‌ها را نسبت به برقراری ارتباط ببینند. سعی کنید همواره در ارتباط با دیگران لبخند بزنید و خوشرو باشید. تماس چشمی با دیگران از موثرترین روش‌های برقراری ارتباط موثر است. درک دیدگاه‌های مختلف و شنونده بودن آن‌ها به روابط عمیق و دوستانه کمک زیادی می‌کند. همیشه در جمع‌ها ابراز وجود کنید و منفعل نباشید. این کار باعث می‌شود دیگران شما را فردی اجتماعی و جذاب بدانند. البته نباید در مورد زمینه‌ای که اطلاعات ندارید گزافه گویی کنید.
2. مهارت های ارتباط کاری
یادگیری مهارت‌های کاری نقش بسیار زیادی در بهبود اخلاق کارکنان، تولیدات بالاتر، افزایش فروش و رضایت مشتری ایفا می‌کند. در بسیاری مواقع مدیران شرکت‌های موفق مبالغی را برای آموزش مهارت های ارتباطی کاری برای کارمندان خود هزینه می‌کنند. برای داشتن ارتباط با کیفیت در زمینۀ کاری تمام انرژی خود را بر روی درک مخاطبتان صرف کنید. برای این کار از تقویت مهارت‌های کلامی و غیر کلامی بهره ببرید.
3. مهارت های ارتباطی نوشتاری
تقویت مهارت نوشتن، درک پیام‌های نوشتاری شما را برای خواننده عمیق‌تر کرده و تاثیر بیشتری بر او می‌گذارد. ارتباطات نوشتاری شامل نامه‌ها، ایمیل‌ها، یادداشت‌ها و خبرنامه‌ها می‌شود. نوشته شما باید به شکل مناسبی آغاز شود و مقدمه‌ای جذاب داشته باشد. کلید ارتباط نوشتاری، مشخص کردن و وضوح هدف از انتقال پیام است. برای مثال می‌توانید از جملۀ (در این نامه قصد دارم تا شما را ازعلاقۀ خودم به موضوع … آگاه کنم) استفاده کنید. لحن مکالمه، استفاده از دستور زبان مناسب و املای درست کلمات، از نکات قابل توجه در یک ارتباط نوشتاری موثر هستند.
نکاتی برای افزایش مهارت های ارتباطی
1. به زبان بدن خود در ارتباط با دیگران اهمیت دهید و از آن در جهت مثبت و تاثیرگذاری بیشتر استفاده کنید. برای مثال دست به سینه ایستادن، نگاه کردن به اطراف و گوشی موبایل، نشان می‌دهد که تمایلی به صحبت‌های طرف مقابل ندارید.
2. از واژه‌ها و اصوات تکراری مانند (اوهوم یا اااا…) بیش از اندازه استفاده نکنید. تکرار مداوم آن‌ها سطح ارتباطات بیانی شما را پایین می‌آورند.
3. همیشه در ذهن خود داستان یا ماجرای خوبی برای تعریف کردن داشته باشید. این کار باعث می‌شود که ذهن شما فعال تر باشد و گفته‌هایتان متقاعد کننده‌تر به نظر برسند.
4. مخاطب خود را بشناسید و با هر کس متناسب با خودش ارتباط برقرار کنید.
5. همیشه انتقال پیام‌ها (چه کلامی و چه غیر کلامی) به صورت مختصر و مفید تاثیر گذارتر است و مانع از خستگی شنونده نیز می‌شود. افزایش مهارت همدلی در برقراری ارتباطات نیز باعث کاهش تنش و اضطراب در روابط خواهد شد.
مهارت های ارتباطی زوجین
تحقیقات نشان داده که زوجین موفق در زندگی مشترک، مهارت های ارتباطی بسیار خوبی دارند و به بهترین نحو با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. زوجین موفق، در زمان و مکان درست با یکدیگر حرف می‌زنند. در حین صحبت راجع به مشکلات و ناراحتی‌ها، احترام یکدیگر را نگه می‌دارند و رازها و مشکلات خصوصی‌شان را برای دیگران فاش نمی‌کنند. تقویت مهارت های ارتباطی از اصول اساسی در تشکیل یک زندگی مشترک موفق است. مشاوره خانواده در ایجاد یک ارتباط موثر به شما کمک می‌کند.
مهارت های ارتباطی کودکان
آموزش مهارت های ارتباطی به کودکان اهمیت بسیار زیادی دارد چراکه بچه‌ها بسیار انعطاف پذیر هستند و با آموزش از دوره کودکی می‌توانید مهارت های ارتباطی را در شخصیت فرزند خود نهادینه سازید. کودکانی که مهارت های ارتباطی صحیح را نمی‌دانند، در اجتماع دچار مشکل شده و به تدریج خجالتی و منزوی خواهند شد. به همین دلیل ضروری است که با کمک یک روانشناس، مهارت های ارتباطی را به فرزندان خود بیاموزید