در صورتی‌که بخش خاصی از مطلب انواع آزمایش خون هورمونی زنان مدنظر شماست، با انتخاب عناوینی که در فهرست موضوعی زیر ارائه شده‌اند، به بخش دلخواه خود برسید.
- هورمون تحریک کننده فولیکولی (FSH)
- آزمایش سطح استروژن (استرادیول)
- سایر هورمون‌های مربوط به تخمدان
- آزمایش‌های هورمونی بزاق
آزمایش خون هورمونی زنان
۱. هورمون تحریک کننده فولیکولی (FSH)
سطح FSH از ۳۰ به بالا، معمولا به معنای نارسایی تخمدان یا یائسگی است. حتی احتمال دارد همچنان دوره‌های قاعدگی را داشته باشید، با این وجود سطح FSH بالا به این معناست که بدن شما به اندازه کافی استروژن تولید نمی‌کند تا سطح عملکرد عادی تخمدان حفظ شود. یائسگی وضعیتی است که برای زنان میان سال اتفاق می‌افتد و معمولا بعد از تجربه یک سال کامل بدون پریود، تشخیص داده می‌شود.
اگر سطح FSH بالا باشد، اما شما هنوز دوره‌های قاعدگی خود را داشته باشید. این یکی از نشانه‌هایی است که میان نارسایی زودرس تخمدان یا یائسگی زودرس و یائسگی عادی تفاوت ایجاد می‌کند. متاسفانه این نتیجه نشان می‌دهد که شما دچار یائسگی زودتر از موعد شده‌اید، حتی اگر هنوز پریود می‌شوید. هنگامی که سطح FSH در یک دوره زمانی مقدار خاصی افزایش پیدا کرد، بعید است که دو مرتبه به سطوح پایین‌تر بازگردد.
| سطح FSH در چرخه قاعدگی و پس از یائسگی | |
| فاز فولیکولی | 2.5 تا 10.2 |
| اوج میان دوره | 3.4 تا 33.4 |
| مرحله لوتئال | 1.5 تا 9.1 |
| پس از یائسگی | 23 تا بیش از 116.3 |
۲. آزمایش سطح استروژن (استرادیول)
در این مورد، پزشک به دنبال آن است که ببیند آیا سطح استروژن شما از حد نرمال کمتر است یا خیر. با تفسیر این آزمایش خون هورمونی پزشک نارسایی تخمدان را تشخیص می‌دهد.
- اندازه استرادیول نرمال در روز سوم قاعدگی، ۲۵ تا ۲۷ pg/ml است.
- به طور کلی اگر میزان استرادیول حدود ۳۰ یا کمتر باشد و سطح FSH نیز ۳۰ تا ۴۰ به بالا باشد، به معنای یائسگی است.
- اگر میزان استرادیول کمتر از ۵۰ پیکوگرم در هر میلی لیتر باشد، ممکن است همچنان دوره‌های قاعدگی وجود داشته باشید، اما علائم پایین بودن استروژن زا جمله گر گرفتگی، خشکی واژن و مشکلات خواب نیز تجربه شود.
اگر هورمون FSH هنوز به مقدار بعد از یائسگی نرسیده باشد، اما استرادیول در سطح پایینی است، نمی‌توان درباره یائسگی مطمئن بود. زیرا در این شرایط استرادیول پایین می‌تواند علل دیگری مانند ورزش کم، ذخیره چربی پایین و کاهش ذخیره تخمدان داشته باشد.
سطح استرادیول در طول زمان کاهش می‌یابد. در طی ۲ تا ۵ سال اول پس از یائسگی یا نارسایی تخمدان، سطح استرادیول خون تا حد متوسط ۲۵ تا ۳۵ pg/ml کاهش می‌یابد. زنانی که تحت درمان جایگزینی هورمون (HRT) نیستد، عموما شاهد این میزان کاهش هستند. بعد از گذشت حدود ۵ سال از یائسگی زنانی که هورمون درمانی نکرده‌اند، میزان استرادیول کمتر از ۲۵ خواهد بود.
| میزان نرمال استرادیول قبل از یائسگی | |
| فاز فولیکولی | 24 تا 138 |
| مرحله لوتئال | 19 تا 164 |
| قبل از تخمک گذاری | 107 تا 402 |
| میزان استرادیول بعد از یائسگی | |
| بدون استفاده از HRT | کمتر از 36 |
| با استفاده از HRT | 18 تا 361 |
۳. سایر هورمون‌های مربوط به تخمدان
۱. هورمون تستوسترون
قاعده کلی اینست که میزان کل تستوسترون ۲۵ نانوگرم یا کمتر در هر دسی‌لیتر نشان دهنده کمبود است، همانطور که سطح آزاد تستوسترون ۱/۵ نانوگرم در میلی لیتر یا کمتر غیر عادی است. البته در زنان بالای ۵۰ سال سطوح کمتر از یک نانوگرم در میلی لیتر غیرطبیعی تشخیص داده می‌شود.
۲. پروژسترون
اکثر آزمایشگاه‌ها و مطالعات، دامنه طبیعی پروژسترون را در زنان یائسه حدود ۰/۳ تا ۰/۰۳ ng/ml در نظر می‌گیرند. این مقدار در طول مرحله لوتئال برای زنانی که در دوران یائسگی نیستند، حدود ۷ تا ۳۸ نانو گرم در میلی لیتر است.
۳. هورمون لوتئینیزه (LH)
تخمدان پلی کیستیک چیست؟
۴. دی هیدرواپی اندروسترون سولفات (DHEA)
۵. هورمون تیروئید
در واقع، بیماری‌های تیروئید اغلب با قاعدگی تداخل پیدا می‌کنند. پس از انجام آزمایش تیروئید مشخص می‌شود که آیا شما دچار یائسگی زودرس هستید یا به جای آن بیماری تیروئید دارید. در این مورد پزشک احتمالا میزان تیروکسین و تیروتروپین را نیز بررسی می‌کند.
آزمایش‌های هورمونی بزاق
برخی از پزشکان انجام آزمایش بزاق را برای اندازه گیری سطح هورمون‌ها توصیه می‌کنند. این نوع آزمایش هورمونی، به اندازه آزمایش خون هورمونی رایج نیست، اما طرفداران آن معتقدند که سریع تر، ارزان‌تر و قابل اعتمادتر است. با این حال، جامعه پزشکی برسر این موضوع توافق نظر ندارند.
در آزمایش بزاق، پزشک یک نمونه از بزاق را می‌گیرد تا میزان هورمون‌هایی که بدن تولید می‌کند، اندازه گیری شود. برخلاف آزمایش خون هورمونی، آزمایش بزاق هورمونی سطح هورمون‌های آزاد را در بدن شما نشان می‌دهد. یعنی هورمون‌هایی که به پروتئین محدود نمی‌شوند بلکه در عوض قادر به انتقال درون سلول‌ها هستند.
از آنجایی که حدود ۹۵ درصد یا بیشتر از هورمون‌های خون محدود هستند، آزمایش بزاق تنها یک تا ۵ درصد باقیمانده را اندازه گیری می‌کند. بنابراین نتایج ممکن است به طور قابل توجهی پایین‌تر از آنچه در آزمایش خون دیده می‌شود، باشد. همچنین می‌توانید از پزشک درخواست کیت کنید تا آزمایش هورمونی را در خانه انجام دهید. البته برای بررسی نتایج باید دوباره به پزشک مراجعه کنید.
سونوگرافی
مشکل اینجاست که حتی وقتی تخمک‌ها شناسایی می‌شوند، تلاش برای تحریک تخمک گذاری از طریق هورمون‌ها تقریبا ناموفق بوده است. با این حال انجام سونوگرافی زمانی که شما در مراحل اولیه یائسگی زودرس هستید، می‌تواند به تشخیص به انتخاب درمان صحیح کمک کند.
سونوگرافی رحم و تخمدان چیست و چگونه انجام می‌شود؟
سخن پایانی
برگرفته از: earlymenopause
منبع: ستـــاره