آفلاتوکسینها نوعی سموم قارچی هستند که از گونههای قارچ آسپرژیلوس منشأ میگیرند. این قارچ ها معمولاً ذرت، بادام زمینی و پسته را به راحتی آلوده میکنند. علاوه بر این، آفلاتوکسینها میتوانند باعث بروز بیماریهای کبدی در حیوانات شوند.

جالبز | بخش سلامت – گروهی از سموم که عمدتا از آفلاتوکسین B۱، آفلاتوکسین B۲، آفلاتوکسین G۱، آفلاتوکسین G۲ و آفلاتوکسین M۱ تشکیل شده اند، به خاطر خواص فلورسنت طبیعی خود مشهور هستند.
تولید و پیدایش
مهمترین قارچی که آفلاتوکسین را تولید میکند آﺳﭙﺮژﻳﻠﻮس ﻓﻼووس نام دارد. با این حال، قارچ آسپرژیلوس پارازیتیکوس و چند گونه دیگر از آﺳﭙﺮژﻳﻠﻮس نیز میتوانند این سموم را تولید کنند. قارچ آسپرژیلوس پارازیتیکوس به ویژه در بادام زمینی ایجاد میشود. تمام گونههای آﺳﭙﺮژﻳﻠﻮس قادر به تولید آفلاتوکسین نیستند.
زمانی که غلاتی مانند ذرت در حال رشد هستند و محیط پیرامون آنها گرم باشد (روز> ۳۲ درجه سانتیگراد؛ شب> ۲۴ درجه سانتیگراد)، به ویژه در شرایط خشکسالی، این غلات بیشتر در معرض تشکیل آفلاتوکسین قرار میگیرند. ارگانیسمهایی که در هاگها باقی میمانند، از طریق باد یا حشرات به محصولات در حال رشد منتقل میشوند. هر گونه شرایطی که باعث ایجاد اختلال در قشر و پوست بذر شود، این امکان را به ارگانیسمها میدهد که وارد هسته محصول شوند. حشراتی مانند سوسک شیره خوار، ارگانیسمها را به خوشههای در حال رشد انتقال میدهند، به ویژه خوشههایی که توسط کرم ذرت و آفت ذرت خوره آسیب دیده اند. ذرت، پنبه دانه، بادام زمینی و آجیل درختی از محصولاتی هستند که تحت تاثیر این شرایط قرار میگیرند.
اگر هستههای آسیب دیده تحت لامپ سیاه یا بلک لایت (موج بلند، ۳۶۵ نانومتر) قرار بگیرند، ممکن است به رنگ سبز مایل به زرد روشن فلورسان شوند. این فلورسنس به علت مشتق اسید کوجیک است که توسط ارگانیسمی ایجاد میشود که آفلاتوکسین را تولید میکند و از این رو این حالت تنها یک نشانه فرضی برای وجود آفلاتوکسین است و از آن نمیتوان به عنوان یک آزمایش مثبت برای حضور آفلاتوکسین استفاده کرد. هستههای ذرت ممکن است حاوی ۴۰۰۰۰۰ واحد در میلیون (μg / kg) آفلاتوکسین باشند، بنابراین، نوع نمونه برداری برای تجزیه و تحلیل میزان آلودگی بسیار مهم است.
غلاتی که تحت رطوبت بالا (> ۱۴ ٪) و در دمای گرم (> ۲۰ درجه سانتیگراد) ذخیره شده یا به طور نامناسب خشک شوند، به طور بالقوه میتوانند آلوده شوند. رشد اولیه قارچها در غلات میتواند باعث ایجاد رطوبت کافی برای تشکیل مایکوتوکسین شود.
غلاتی که تحت رطوبت بالا (> ۱۴ ٪) و در دمای گرم (> ۲۰ درجه سانتیگراد) ذخیره شده یا به طور نامناسب خشک شوند، به طور بالقوه میتوانند آلوده شوند. رشد اولیه قارچها در غلات میتواند باعث ایجاد رطوبت کافی برای تشکیل مایکوتوکسین شود.

سمیت
آفلاتوکسینها میتوانند باعث بروز بیماریهای کبدی در حیوانات شوند. آفلاتوکسینها همچنین سرطان زا هستند که آفلاتوکسین B۱ قویترین نوع آنها است. بروز این شرایط به نژاد، گونه، سن، مقدار و وضعیت تغذیه بستگی دارد. آفلاتوکسینهایی که باعث کاهش تولید (شیر، تخم مرغ و غیره) میشوند، ممکن است سرکوب کننده ایمنی، سرطان زا و موتاژنیک (جهش زا) باشند. آفلاتوکسین B۱ نوعی سرطان زای انسانی است و ممکن است نقشی در سبب شناسی سرطان کبد انسان داشته باشد. ترکیبات آمونیاکی و برخی جاذب های سطحی میتوانند اثرات آفلاتوکسین را کاهش داده و یا از بین ببرند، اما این مواد تنها برای خوراک دام و در برخی از کشورها استفاده میشود.
برگرفته از: romerlabs.com
منبع: ستـــاره